الگوهای نموداری: الگوی سقف پهن شونده

اگه توی دنیای ترید و تحلیل تکنیکال هستی، حتماً دنبال الگوهایی می‌گردی که بتونی نقاط کلیدی بازار رو پیدا کنی و سود خوبی ببری. یکی از این الگوهای جذاب و کاربردی، الگوی سقف پهن شونده (Broadening Top) هست که می‌تونه بهت نشون بده کی قراره روند بازار از صعودی به نزولی تغییر کنه یا حتی یه حرکت صعودی قوی‌تر داشته باشه. توی این مقاله قراره با هم عمیق‌تر بشیم توی این الگو، ببینیم چطور شکل می‌گیره، چه ویژگی‌هایی داره و چطور می‌تونی باهاش ترید کنی و از فرصت‌هاش استفاده کنی. برای اطلاعات بیشتر در مورد الگوهای مشابه، یه سر به لیست الگوهای چارت بزن.

الگوی سقف پهن شونده چیه و چه کاربردی داره؟

الگوی سقف پهن شونده یه الگوی نموداریه که بیشتر به‌عنوان یه الگوی بازگشتی نزولی شناخته می‌شه، یعنی نشون می‌ده بعد از یه روند صعودی، بازار ممکنه به سمت پایین برگرده و فروشنده‌ها کنترل رو به دست بگیرن. این الگو با دو خط واگرا شکل می‌گیره که از هم دور می‌شن و یه شکل مثلثی معکوس یا به‌اصطلاح پهن‌شونده رو به وجود می‌یارن. برخلاف الگوهای معمولی مثل مثلث‌های متقارن که نوساناتشون توی یه محدوده مشخص کم می‌شه، توی این الگو نوسانات قیمت بین دو خط هر بار بیشتر و گسترده‌تر می‌شه و همین ویژگی خاصش باعث می‌شه تشخیصش یه کم چالش‌برانگیز بشه.

تصور کن بازار توی یه روند صعودی قویه و قیمت داره با قدرت بالا می‌ره. همه خوشحالن و دارن سود می‌کنن، ولی یهو یه سری فروشنده وارد می‌شن و شروع می‌کنن به فروش دارایی‌هاشون تا سودشون رو نقد کنن. خریدارها هنوزم با قدرت توی بازارن و نمی‌خوان کوتاه بیان، پس سعی می‌کنن با خرید بیشتر قیمت رو بالاتر ببرن. این کشمکش بین خریدارها و فروشنده‌ها باعث می‌شه نوسانات قیمت زیاد بشه و الگوی سقف پهن شونده شکل بگیره. اگه قیمت از خط پایینی که نقش حمایت رو داره به سمت پایین بشکنه، یه حرکت نزولی شروع می‌شه که می‌تونه فرصت خوبی برای پوزیشن فروش باشه. اما اگه از خط بالایی که مقاومته رد بشه، ممکنه یه صعود قوی‌تر در پیش داشته باشیم که برای تریدرهای صعودی جذابه.

این الگو توی بازارهایی که پر از هیجان و تصمیم‌های لحظه‌ایه بیشتر دیده می‌شه، مثل بازار کریپتو که سرمایه‌گذارها گاهی با یه خبر یا شایعه سریع واکنش نشون می‌دن. توی چنین موقعیت‌هایی، الگوی سقف پهن شونده می‌تونه یه نشانه واضح از تغییر رفتار بازار باشه و بهت بگه که وقتشه برای یه حرکت بزرگ آماده بشی.

الگوی سقف پهن شونده چه زمانی تشکیل می‌شه؟

برای اینکه مطمئن بشی الگوی سقف پهن شونده که داری می‌بینی واقعیه و می‌تونی بهش اعتماد کنی، باید یه سری شرایط رو بررسی کنی:

• روند قبلی باید صعودی باشه، چون این الگو معمولاً به‌عنوان یه الگوی بازگشتی نزولی بعد از صعود معنی داره. اگه روند قبلی صعودی نباشه، ممکنه رفتار متفاوتی داشته باشه.
• دو خط واگرا باید به‌وضوح شکل بگیرن و قیمت حداقل دو بار به هر کدومشون برخورد کنه. این برخوردها نشون می‌دن که الگو داره به‌درستی تشکیل می‌شه و بازار توی یه حالت کشمکشه.
• نوسانات قیمت بین خطوط باید به‌مرور بیشتر بشه و شکل پهن‌شونده مشخص باشه. این افزایش دامنه نوسانات یه ویژگی کلیدی این الگوه که اون رو از بقیه جدا می‌کنه.
• حجم معاملات موقع شکست (چه به سمت بالا چه پایین) باید بالا بره. این افزایش حجم تأیید می‌کنه که بازار داره یه تصمیم جدی می‌گیره و حرکت بعدی قویه.

الگوی سقف پهن شونده معمولاً توی بازه‌های زمانی‌ای شکل می‌گیره که بازار بعد از یه صعود طولانی به یه نقطه تردید و عدم اطمینان رسیده. مثلاً توی بازار کریپتو، بعد از یه رشد سریع که قیمت‌ها رو به اوج‌های جدید رسونده، سرمایه‌گذارها شروع می‌کنن به فکر کردن که آیا وقتشه سودشون رو بردارن یا هنوز صبر کنن. این تردید باعث می‌شه خرید و فروش‌ها شدت بگیره و الگو خودش رو نشون بده.

چرا الگوی سقف پهن شونده برای تریدرها جذابه؟

این الگو بهت یه دید متفاوت و عمیق از رفتار بازار می‌ده. نشون می‌ده که بازار توی یه حالت تنش و عدم تصمیم‌گیری قویه و سرمایه‌گذارها نمی‌دونن قراره چی بشه. اگه بتونی به‌موقع تشخیصش بدی و حرکت بعدی رو درست پیش‌بینی کنی، می‌تونی از حرکت‌های بزرگ صعودی یا نزولی که بعد از شکست اتفاق می‌افته سود ببری. چون این الگو دوطرفه عمل می‌کنه (هم صعودی و هم نزولی)، برای تریدرهایی که انعطاف‌پذیرن و می‌تونن سریع استراتژی‌شون رو تغییر بدن خیلی جذابه. ولی از اون طرف، چون نوساناتش زیاده و تشخیصش یه کم سخت‌تره، باید با دقت و تجربه عمل کنی تا توی دام نوسانات تصادفی نیفتی.

یه نکته باحال دیگه اینه که الگوی سقف پهن شونده به‌خاطر پتانسیل حرکات بزرگش، چه به سمت بالا چه پایین، برای تریدرهای کوتاه‌مدت و بلندمدت یه فرصت عالیه. فقط کافیه صبر کنی تا سیگنال شکست تأیید بشه و بعد با خیال راحت وارد بازار بشی.

شکل ظاهری الگوی سقف پهن شونده چطوره؟

بیا یه نگاه دقیق‌تر به شکل این الگو بندازیم تا راحت‌تر بتونی توی چارت پیداش کنی و بشناسیش. الگوی سقف پهن شونده از دو خط واگرا تشکیل شده: خط پایینی که نقش حمایت رو داره و خط بالایی که مقاومته. این خطوط به‌جای اینکه به هم نزدیک بشن، از هم دور می‌شن و یه شکل مثلثی پهن‌شونده یا واگرا رو می‌سازن که با هر برخورد قیمت، بزرگ‌تر و گسترده‌تر می‌شه.

این الگو با افزایش دامنه نوسانات قیمت مشخص می‌شه. هر بار که قیمت به خط حمایت یا مقاومت برخورد می‌کنه، فاصله بین نقاط بالا و پایین بیشتر می‌شه و این نشون می‌ده که بازار توی یه حالت بی‌ثبات و پرهیجانه. برخلاف الگوهایی مثل مثلث یا کنج که نوساناتشون توی یه محدوده تنگ‌تر می‌شه، اینجا همه‌چیز بازتر و گسترده‌تره و انگار بازار داره با خودش کلنجار می‌ره.

شکل‌گیری این الگو معمولاً با یه روند صعودی قوی شروع می‌شه. بعدش فروشنده‌ها وارد می‌شن و سعی می‌کنن با فروش‌هاشون قیمت رو پایین بیارن، ولی خریدارها هم با قدرت جواب می‌دن و قیمت رو دوباره بالا می‌برن. این رفت‌وبرگشت‌ها باعث می‌شه الگو به‌مرور پهن‌تر بشه و تشخیصش توی چارت واضح‌تر بشه، به‌خصوص وقتی تعداد برخوردها به خطوط بیشتر می‌شه.

تفاوت سقف پهن شونده با الگوهای مشابه

شاید با خودت بگی این الگو شبیه مثلث متقارنه، ولی یه فرق بزرگ دارن: توی مثلث متقارن خطوط به هم نزدیک می‌شن و نوسانات کم می‌شه، اما توی سقف پهن شونده خطوط از هم دور می‌شن و نوسانات بیشتر می‌شه. یا مثلاً با الگوی کنج صعودی فرق داره، چون کنج‌ها خطوط همگرا دارن و معمولاً یه جهت مشخص (نزولی) رو دنبال می‌کنن، ولی سقف پهن شونده دوطرفه‌ست و می‌تونه هم صعودی باشه هم نزولی.

یه تفاوت دیگه با الگوی پرچم یا مثلث نزولی هم اینه که اون الگوها معمولاً توی یه روند مشخص شکل می‌گیرن و جهتشون قابل پیش‌بینی‌تره، ولی سقف پهن شونده به‌خاطر واگرا بودن خطوطش، یه حس عدم اطمینان و بی‌نظمی رو منتقل می‌کنه که باید با دقت بیشتری تحلیلش کنی.

چطور با الگوی سقف پهن شونده ترید کنیم؟

حالا که فهمیدیم الگوی سقف پهن شونده چیه و چه شکلیه، بیایم ببینیم چطور می‌تونی باهاش ترید کنی و ازش سود ببری. این الگو بهت دو نوع فرصت می‌ده: یا دنبال نزول بازار بعد از شکست خط حمایت می‌ری، یا برای صعود بعد از شکست خط مقاومت آماده می‌شی. چون دوطرفه‌ست، باید با دقت استراتژی‌ات رو انتخاب کنی و بازار رو خوب زیر نظر داشته باشی. سه روش اصلیش رو با جزئیات بیشتر مرور کنیم:

استراتژی مرسوم (شکست صعودی)

اگه فکر می‌کنی بازار قراره صعودی بشه و الگو یه حرکت رو به بالا رو نشون می‌ده، این مراحل رو دنبال کن:

• نقطه ورود: وقتی قیمت از خط مقاومت بالایی (بعد از حداقل ۵ برخورد با خطوط) رد بشه، پوزیشن خرید (Long) باز کن. برای اینکه مطمئن بشی، صبر کن تا یه کندل صعودی کامل بالای خط مقاومت بسته بشه تا از شکست‌های فیک در امان بمونی.
• هدف قیمتی: مرتفع‌ترین فاصله بین خط حمایت و مقاومت (عمق مثلث) رو اندازه بگیر و از نقطه شکست به سمت بالا اضافه کن. مثلاً اگه عمق الگو ۱۰۰۰ پیپ باشه، هدف قیمتیت ۱۰۰۰ پیپ بالای نقطه شکسته.
• استاپ لاس: استاپ لاست رو زیر خط مقاومت بذار. اینجوری اگه شکست فیک باشه و قیمت برگرده، ضررت محدود می‌مونه و سرمایه‌ات حفظ می‌شه.
• مزیت: احتمال موفقیت این روش بالاست، به‌خصوص اگه قیمت توی یک‌سوم بالای محدوده سالانه باشه و حجم معاملات هم موقع شکست بالا بره.

برای اینکه این استراتژی بهتر جواب بده، یه نکته رو یادت باشه: اگه بعد از شکست صعودی یه پولبک به خط مقاومت ببینی، می‌تونه یه فرصت ورود دوباره باشه. اینجوری هم مطمئن‌تر وارد می‌شی و هم استاپ لاست رو می‌تونی تنگ‌تر بذاری تا ریسکت کمتر بشه.

استراتژی مرسوم (شکست نزولی)

اگه پیش‌بینی می‌کنی بازار قراره بریزه و الگو به سمت پایین بشکنه، این روش رو امتحان کن:

• نقطه ورود: وقتی قیمت از خط حمایت پایینی (بعد از حداقل ۵ برخورد با خطوط) رد بشه، پوزیشن فروش (Short) باز کن. صبر کن یه کندل نزولی زیر خط حمایت بسته بشه تا سیگنالت تأیید بشه.
• هدف قیمتی: عمق مثلث رو اندازه بگیر و از نقطه شکست به سمت پایین کم کن. مثلاً اگه عمق ۱۰۰۰ پیپ باشه، هدف قیمتیت ۱۰۰۰ پیپ زیر نقطه شکسته.
• استاپ لاس: بالای خط حمایت بذار تا اگه قیمت برگرده، ضررت کم بشه و سریع از معامله خارج شی.
• مزیت: حرکت نزولی می‌تونه سود خوبی بده، به‌خصوص اگه بازار توی یه روند صعودی طولانی بوده و الان خسته شده.
• عیب: حرکت نزولی گاهی کمتر از صعودی قویه و ممکنه به اندازه‌ای که انتظار داری پایین نره.

یه نکته مهم توی این روش اینه که اگه حجم معاملات موقع شکست نزولی خیلی بالا بره، نشون می‌ده فروشنده‌ها با قدرت وارد شدن و حرکت بعدی می‌تونه تند و تیز باشه. پس باید سریع واکنش نشون بدی و توی بازار خواب نمونی.

استراتژی تهاجمی (ترید بین خطوط)

اگه ریسک‌پذیری و دنبال سود سریع‌تری از نوسانات داخلی الگو، این روش رو تست کن:

• نقطه ورود: وقتی قیمت به خط حمایت برخورد می‌کنه پوزیشن خرید باز کن، و وقتی به خط مقاومت رسید پوزیشن فروش بزن.
• هدف قیمتی: خط مقابل مثلث رو هدف بذار (یعنی اگه خرید کردی، هدف خط مقاومته و اگه فروختی، هدف خط حمایته).
• استاپ لاس: زیر پایین‌ترین قیمت اخیر (برای خرید) یا بالای بالاترین قیمت اخیر (برای فروش) بذار. اینجوری فاصله استاپ لاست به نقطه ورودت کمه و نسبت ریسک به سود بهتری داری.
• مزیت: می‌تونی از نوسانات داخل الگو سود ببری و تعداد معاملاتت بیشتر بشه، به‌خصوص اگه بازار هنوز توی فاز تردیده.
• عیب: تشخیص سریع الگو سخته و اگه بازار یهو بشکنه، ممکنه ضرر کنی و غافلگیر بشی.

این روش بیشتر برای تریدرهای کوتاه‌مدت که تایم‌فریم‌های پایین‌تر (مثل ۱ ساعته یا ۴ ساعته) رو ترجیح می‌دن مناسبه. ولی باید خیلی حواست به چارت باشه و سریع تصمیم بگیری، چون نوسانات توی این الگو گاهی غیرقابل پیش‌بینی می‌شن.

مدیریت ریسک توی ترید با سقف پهن شونده

مدیریت ریسک توی این الگو خیلی مهمه، چون نوساناتش زیاده و می‌تونه گمراه‌کننده باشه. حجم معاملات رو موقع شکست چک کن؛ اگه بالا بره، نشون می‌ده سیگنالت قویه و بازار داره یه جهت مشخص رو دنبال می‌کنه. اگه حجم پایین باشه، ممکنه شکست فیک باشه و بهتره احتیاط کنی و دست نگه داری. برای تحلیل بهتر، می‌تونی از اندیکاتورها مثل RSI یا MACD کمک بگیری. مثلاً اگه RSI توی منطقه اشباع خرید (بالای ۷۰) باشه و شروع به پایین اومدن کنه، شکست نزولی محتمل‌تره. یا اگه توی اشباع فروش (زیر ۳۰) باشه و صعودی بشه، شکست رو به بالا رو تأیید می‌کنه.

یه نکته دیگه اینه که توی بازار کریپتو، اخبار و رویدادها می‌تونن روی این الگو اثر زیادی بذارن. مثلاً اگه یه خبر مثبت مثل تأیید یه قانون جدید برای کریپتو بیاد، می‌تونه شکست صعودی رو سریع‌تر کنه. یا اگه یه خبر منفی مثل هک یه صرافی بزرگ منتشر بشه، شکست نزولی رو تقویت می‌کنه. پس همیشه یه نیم‌نگاهی به اخبار داشته باش تا غافلگیر نشی.

آمار و عملکرد الگوی سقف پهن شونده

بیایم یه نگاه دقیق‌تر به عملکرد این الگو توی بازارهای واقعی بندازیم. این آمارها بر اساس داده‌های واقعی تا مارس ۲۰۲۵ جمع‌آوری شدن و می‌تونن بهت یه دید کلی از رفتار این الگو بدن:

• توی ۵۳٪ موارد، شکست الگو به سمت بالا (صعودی) اتفاق می‌افته و بازار یه روند صعودی رو ادامه می‌ده.
• توی ۷۵٪ موارد، هدف قیمتی با روش حداکثر ارتفاع مثلث توی شکست صعودی محقق می‌شه و تریدرها به سود مورد نظرشون می‌رسن.
• توی ۶۴٪ موارد، هدف قیمتی توی شکست نزولی به دست می‌یاد، که نشون می‌ده حرکت نزولی هم قابل اعتماده.
• توی ۷۲٪ موارد، خروج نزولی وقتی اتفاق می‌افته که قیمت توی یک‌سوم بالای محدوده سالانه‌ست، یعنی توی سطوح بالای بازار.
• شکست صعودی توی یک‌سوم پایینی محدوده سالانه تقریباً هیچ‌وقت دیده نشده، که نشون می‌ده این الگو توی اوج‌ها بهتر عمل می‌کنه.

این اعداد نشون می‌دن که الگوی سقف پهن شونده یه الگوی دوطرفه و پتانسیل‌داره، ولی به‌خاطر پیچیدگیش باید با دقت تحلیلش کنی. یه نکته جالب از داده‌ها اینه که توی بازار کریپتو، شکست‌های صعودی این الگو توی دوره‌های صعود بزرگ (مثل بول ران‌ها) شایع‌ترن و معمولاً با حجم بالای معاملات همراهن.

نکات کلیدی برای استفاده از سقف پهن شونده

برای اینکه بهترین نتیجه رو از این الگو بگیری و توی تریدات موفق‌تر باشی، این نکات رو توی ذهنت نگه دار:

• الگوی سقف پهن شونده نشون‌دهنده عدم تصمیم‌گیری و بی‌ثباتی توی بازاره، پس صبر کن تا شکست با حجم بالا تأیید بشه و عجله نکنی.
• حرکت صعودی بعد از شکست معمولاً قوی‌تر از نزولیه، پس اگه بازار توی یه روند صعودی قویه، بیشتر حواست به شکست بالایی باشه.
• بعد از ۵ برخورد با خطوط حمایت و مقاومت، احتمال شکست توی برخورد بعدی به ۸۰٪ می‌رسه و بعد از ۶ برخورد به ۹۶٪، پس تعداد برخوردها رو با دقت بشمار.
• توی بازار کریپتو، اخبار و شایعات می‌تونن شکست رو سریع‌تر کنن، مثلاً یه خبر مثبت مثل تأیید ETF می‌تونه صعود رو تقویت کنه و یه خبر منفی فروش رو بیشتر کنه.

یه نکته پیشرفته‌تر اینه که به رفتار بازار قبل از تشکیل الگو نگاه کنی. اگه بازار قبل از الگو یه صعود شدید و طولانی داشته و الان توی یه محدوده پرنوسان گیر کرده، احتمال اینکه الگوی سقف پهن شونده یه سیگنال قوی بده بیشتره. اینجور مواقع، الگو نشون‌دهنده یه نقطه عطف توی تعادل بین خریدارها و فروشنده‌هاست.

چطور از اشتباهات رایج جلوگیری کنیم؟

بعضی تریدرها عجله می‌کنن و قبل از اینکه الگو کامل بشه وارد معامله می‌شن، که باعث می‌شه توی نوسانات تصادفی گیر بیفتن و ضرر کنن. یا گاهی الگو رو با مثلث یا کنج اشتباه می‌گیرن، چون توی نگاه اول ممکنه شبیه باشن. برای اینکه گاف ندی، صبر کن تا حداقل ۵ برخورد با خطوط رو ببینی و شکست با حجم بالا تأیید بشه. یه راه خوب اینه که تایم‌فریم‌های مختلف رو چک کنی؛ اگه الگو توی تایم‌فریم‌های بالاتر (مثل روزانه) هم واضحه، می‌تونی با اعتماد بیشتری بهش تکیه کنی.

مثال‌های واقعی از الگوی سقف پهن شونده

بیایم با چند مثال واقعی از بازار کریپتو این الگو رو بهتر بشناسیم و ببینیم توی عمل چطور کار می‌کنه:

مثال ۱: بیت‌کوین – نوامبر ۲۰۲۴

توی نوامبر ۲۰۲۴، بیت‌کوین توی تایم‌فریم روزانه بعد از صعود از ۶۸,۰۰۰ دلار به ۷۲,۵۰۰ دلار، یه الگوی سقف پهن شونده تشکیل داد. خط حمایت توی محدوده ۶۹,۵۰۰ دلار و خط مقاومت توی ۷۲,۵۰۰ دلار بود. بعد از ۵ برخورد با خطوط، قیمت از ۶۹,۵۰۰ دلار به سمت پایین شکست و توی سه روز به ۶۷,۰۰۰ دلار رسید. حجم معاملات موقع شکست ۳۰٪ بیشتر از میانگین بود و نشون داد که فروشنده‌ها با قدرت وارد شدن.

مثال ۲: اتریوم – ژانویه ۲۰۲۵

توی ژانویه ۲۰۲۵، اتریوم توی تایم‌فریم ۴ ساعته از ۴۳۵۰ دلار به ۴۶۰۰ دلار صعود کرد و یه الگوی سقف پهن شونده ساخت. خط حمایت توی ۴۴۵۰ دلار و خط مقاومت توی ۴۶۰۰ دلار شکل گرفت. بعد از ۶ برخورد، قیمت از ۴۶۰۰ دلار به سمت بالا شکست و توی ۱۲ ساعت به ۴۷۵۰ دلار رسید. حجم معاملات موقع شکست ۳۵٪ افزایش داشت و یه حرکت صعودی قوی رو تأیید کرد.

الگوهای نموداری مرتبط

جمع‌بندی و قدم بعدی

الگوی سقف پهن شونده یه ابزار جالب و دوطرفه‌ست که می‌تونه نقاط صعودی یا نزولی بازار رو بهت نشون بده. با خطوط واگراش تشخیصش یه کم سخت‌تره، ولی اگه درست تحلیلش کنی، می‌تونی سود خوبی ازش ببری. همیشه حجم معاملات و تعداد برخوردها رو چک کن تا سیگنالت مطمئن‌تر بشه و با خیال راحت‌تر ترید کنی. اگه می‌خوای حرفه‌ای‌تر بشی و از تحلیل‌های دقیق‌تر و سیگنال‌های هوشمند استفاده کنی، یه سر به طرح‌های عضویت ویژه و ابزارهای هوش مصنوعی کریپتو ما بزن. کلی آموزش و ابزار منتظرته که می‌تونه تریدت رو به سطح بعدی ببره!