بیت کوین چیست؟
بیت کوین همان پول نقد است منتهی به شکل دیجیتال. اما بر خلاف پول‌های فیاتی که مردم از آن استفاده می‌کنند، هیچ بانک مرکزی‌ای آن را کنترل نمی‌کند. به جای آن، سیستم مالی بیت کوین به کمک هزاران کامپیوتری که در سراسر دنیا توزیع شده‌اند اداره می‌شود. هر کسی می‌تواند در این اکوسیستم مشارکت داشته باشد. تنها کافی است که یک نرم‌افزار اوپن‌سورس را به این منظور دانلود کند.
بیت کوین نخستین ارز دیجیتالی بود که در سال ۲۰۰۸ به دنیا معرفی شد و در سال ۲۰۰۹ کار خود را آغاز کرد. این ارز دیجیتال امکانی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد که می‌توانند از این طریق پول دیجیتال را ارسال و دریافت کنند. مسئله‌ای که بیت کوین را تا این اندازه جذاب می‌کند این است که اولا این ارز را نمی‌توان سانسور کرد، دوم این که نمی‌توان وجوه را بیش از یک مرتبه خرج کرد و دیگر این که تراکنش‌ها می‌توانند هر زمانی و از هر کجا انجام شوند. یعنی نه محدودیت جغرافیایی وجود دارد و نه محدودیت زمانی.
از بیت کوین چه استفاده‌ای می‌شود؟
کاربران دلایلی زیادی برای استفاده از بیت کوین دارند. بسیاری از افراد این ارز دیجیتال را تحسین می‌کنند. چرا که ماهیت آن به گونه‌ای است که نیازی به مجوز ندارد. یعنی هر کسی می‌تواند به اینترنت وصل شود و به ارسال و دریافت آن بپردازد. این فرآیند کمی شبیه همان پول نقد خودمان است که هیچ کسی نمی‌تواند ما را از استفاده از آن منع کند. اما افزودن قابلیت دیجیتال، باعث می‌شود که بتوانیم این ارز را در سراسر دنیا منتقل کنیم.
چه عاملی موجب ارزش‌مندی بیت کوین می‌شود؟
بیت کوین غیرمتمرکز، مقاوم در برابر سانسور، ایمن و البته بدون حد و مرز است. این موارد موجب شده است افراد در مواقعی که نمی‌خواهند هویت‌شان فاش شود، از آن در اموری نظیر پرداخت‌ها و حواله‌ی بین‌المللی استفاده کنند. درست مانند کاری که با کارت اعتباری‌شان انجام می‌دهند. همین مسئله بیت کوین را به یک پدیده‌ی جذاب تبدیل کرده است.
البته بسیاری از افراد بیت کوین‌های خود را خرج نمی‌کنند. بلکه به جای آن، این رمزارز را با اهداف بلندمدت نگهداری می‌کنند که به آن هودلینگ (HODLing) هم گفته می‌شود. از آنجا که تعداد سکه‌های قابل دسترسی محدود است، از بیت کوین به عنوان طلای دیجیتال یاد می‌شود.
برخی از سرمایه‌گذاران بیت کوین را امکانی برای ذخیره‌ی ارزش می‌دانند. از آنجا که این رمزارز کمیاب است و تولید آن با دشواری همراه است، آن را به فلزات ارزش‌مندی هم‌چون طلا یا نقره تشبیه کرده‌اند. هولدرها یا همان دارندگان بیت کوی معتقدند که ویژگی‌های یادشده در کنار دسترسی جهانی و نقدشوندگی بالای این ارز، آن را به وسیله‌ای برای ذخیره‌ی ثروت در بلندمدت تبدیل کرده است. آن‌ها هم‌چنین می‌گویند ارزش بیت کوین به مرور زمان بیشتر و بیشتر خواهد شد.
سازوکار بیت کوین چگونه است؟
اجازه دهید نحوه‌ی کار بیت کوین را با شرح مثالی توضیح دهیم. فرض کنید نفر شماره‌ی اول تراکنشی را با نفر دوم انجام می‌دهد. اما برخلاف آن‌چه که احتمالا انتظار دارید، انتقال دارایی به شیوه‌ای دیگر صورت می‌گیرد. این تراکنش به صورتی نیست که بشود آن را معادل دیجیتالی برای واگذاری یک اسکناس هزار تومانی به دیگری دانست. این انتقال بیشتر شبیه نوشته‌ای روی یک تکه کاغذ است که البته همه قادر به دیدن آن هستند. زمانی که نفر دوم می‌خواهد همان مقدار پول را به نفر سوم بدهد، نفر اول می‌تواند به برگه مراجعه کند و ببیند که نفر دوم آن پول‌ها را هم‌چنان در اختیار دارد یا نه.
این برگه نوع خاصی از پایگاه داده است که به آن بلاک چین (Blockchain) گفته می‌شود. شرکت‌کنندگان و حاضران در شبکه همگی یک نسخه‌ی مشابه از این برگه را روی دستگاه‌های خود ذخیره دارند. شرکت‌کنندگان با هم ارتباط برقرار می‌کنند تا اطلاعات جدید را همگام‌سازی کنند.
زمانی که یکی از کاربران پرداختی انجام می‌دهد، سایر شرکت‌کنندگان شبکه این تراکنش را مستقیما در شبکه‌ی همتا به همتا (peer-to-peer) منتشر می‌کنند. در اینجا خبری از نهاد یا بانک متمرکزی نیست که بخواهد نقل و انتقالات را پردازش کند. به منظور افزودن اطلاعات جدید، بلاک چین بیت کوین از مکانیزم خاصی بهره می‌گیرد که به آن ماینینگ (mining) یا استخراج می‌گویند. در جریان همین فرایند است که بلاک‌های جدید تراکنش‌ها در بلاک چین ثبت و ضبط می‌شوند.
بلاک چین چیست؟
بلاک چین یک دفتر کل (ledger) است که فقط می‌توان تراکنش‌ها را در آن ذخیره کرد. یعنی تنها می‌توان داده‌ها را به این دفتر اضافه کرد. پس از افزودن اطلاعات، تغییر یا حذف ورودی‌ها امری است بسیار دشوار. بلاک چین از یک اشاره‌گر استفاده می‌کند تا این فرایند را انجام دهد. یعنی در هر بلوک اشاره‌گری به بلوک قبلی وجود دارد.
این اشاره‌گر در واقع هش (hash) بلوک قبلی است. هش کردن فرایندی است که طی آن داده‌ها از یک تابع یک‌طرفه عبور می‌کنند تا بتوانند یک اثرانگشت منحصربهفرد از ورودی تولید کنند. اگر ورودی تغییری حتی جزئی هم داشته باشد، این اثر انگشت کاملا با تغییرات جدید تفاوت خواهد داشت. زمانی که بلوک‌ها را به صورت زنجیروار کنار هم می‌گذاریم، درمی‌یابیم راهی برای تغییر داده‌های قدیمی وجود ندارد. چرا که هر تغییری بلوک‌های بعدی را از درجه‌ی اعتبار ساقط می‌کند. این ساختار یکی از عناصری است که به امنیت بلاک چین کمک می‌کند.
آیا بیت کوین قانونی است؟
بیت کوین در بسیاری از کشورها به صورت کاملا قانونی تایید شده است. هرچند در این میان استثناهای اندکی نیز وجود دارد. این امر بستگی به قوانین حوزه‌ی قضایی در کشورهای مختلف دارد. پس لازم است پیش از سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال از این قوانین مطلع شد.
وقتی پای مالیات و پرداخت آن به میان می‌آید، کشورهایی که بیت کوین را قانونی اعلام کرده‌اند تاکتیک‌های مختلفی را در پیش می‌گیرند. به‌طور کلی چشم‌انداز نظارتی در مورد ارزهای دیجیتال هنوز کاملا توسعه نیافته است. البته در سال‌های پیش رو احتمالا این چشم‌انداز به میزان بیشتری تکمیل خواهد شد.
مروری بر تاریخچه‌ی بیت کوین
چه کسی بیت کوین را اختراع کرد؟
هیچ‌کس پاسخ این سوال را نمی‌داند. خالق بیت کوین از نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) استفاده کرد اما هیچ‌کس چیزی از هویت او نمی‌داند. ساتوشی ممکن است یک شخص یا گروهی از توسعه‌دهندگان این ارز دیجیتال در هرجایی از نقطه‌ی زمین باشد. این نام ریشه‌ای ژاپنی دارد اما تسلط ساتوشی بر زبان انگلیسی بسیاری را بر این باور واداشته است که او (یا آن‌ها) از یک کشور انگلیسی‌زبان برخاسته‌اند. ساتوشی وایت پیپر (White Paper) بیت کوین و نرم‌افزار آن را منتشر کرد. هرچند این خالق مرموز در سال ۲۰۱۰ ناپدید شد.
آیا ساتوشی فناوری بلاک چین را ابداع کرد؟
در واقع بیت کوین شماری از فناوری‌هایی را که برای مدتی وجود داشتند با هم ترکیب می‌کند. یعنی مفهوم زنجیره‌ی بلاک‌ها با بیت کوین متولد نشد. پیشینه‌ی استفاده از ساختار داده‌های غیرقابل تغییری مانند این را می‌توان به اوایل دهه‌ی ۹۰ یعنی زمان استوارت هابر (Stuart Haber) و دبلیو اسکات استورنتا (W. Scott Stornetta) نسبت داد. یعنی زمانی که این دو نفر سیستمی را برای پلمپ یا مهر زمانی داده‌ها پیشنهاد کردند. این سیستم که بسیار شبیه بلاک چین کنونی است، به تکنیک‌های رمزگذاری متوسل می‌شد تا داده‌ها را ایمن و از دستکاری آن‌ها جلوگیری کند. اما نکته‌ی جالب این‌جاست که در هیچ کجای وایت پیپر ساتوشی از اصطلاح بلاک چین استفاده نشده است.
پول‌های دیجیتال قبل از بیت کوین
- دیجی کش (DigiCash)
دیجی کش شرکتی بود که دیوید چاوم (David Chaum) دانشمند علوم کامپیوتر و رمزنگار، در اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ آن را تاسیس کرد. مطابق با مقاله‌ای که چاوم نوشته است، این مدل به عنوان راه‌حلی برای مبتنی بر حفظ حریم خصوصی به منظور انجام تراکنش‌های آنلاین معرفی شده بود. مدل دیجی کش سیستمی متمرکز بود؛ اما با این همه آزمایش جالب و جذابی به شمار می‌رفت. این شرکت بعدها ورشکسته شد. چاوم بر این باور است که این سیستم به دلیل آن‌که پیش از آغاز حقیقی تجارت الکترونیک معرفی شد با شکست مواجه شد و به سرانجام نرسید.
- بی مانی (B-money)
بی مانی در ابتدا در طرح پیشنهادی وی دای (Wei Dai) که یک مهندس کامپیوتر بود مطرح شد. این طرح در دهه‌ی ۱۹۹۰ منتشر شد. در وایت پیپر بیت کوین هم به آن اشاره شده که البته فهمیدن چراییِ این مسئله به هیچ وجه دشوار نیست.
بی مانی سیستم اثبات کار را پیشنهاد داد که در استخراج بیت کوین از آن استفاده می‌شود. هم‌چنین استفاده از پایگاه داده‌ی متمرکزی که کاربران در آن تراکنش‌ها را ثبت می‌کنند نیز جزو ویژگی‌های این سیستم بود. نسخه‌ی دوم بی مانی هم ایده‌ای مشابه با استکینگ (staking) داشت که اکنون در سایر ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در نهایت بی مانی در مرحله‌ی پیش‌نویس باقی ماند و هرگز رشد نکرد. از سوی دیگر بیت کوین به وضوح متاثر از ایده‌های دای است.
- بیت گلد (Bit Gold)
شباهت میان بیت گلد و بیت کوین آن‌قدر زیاد است که برخی بر این باورند که خالق آن یعنی نیک سابو (Nick Szabo) که یک دانشمند علوم کامپیوتر است همان ساتوشی ناکاموتوی مرموز بیت کوین است. در هسته‌ی بیت گلد یک دفتر کل وجود دارد که رشته‌‌ی داده‌هایی را که از عملیات اثبات کار نشات می‌گیرند ثبت می‌کند. بیت گلد هم مانند بی مانی هرگز مسیر ترقی را نپیمود و توسعه پیدا نکرد. هرچند میان این پول دیجیتال و بیت کوین شباهت‌هایی وجود دارد که موجب تثبیت آن در جایگاه زمینه‌ساز پیدایش بیت کوین شده است.
فصل دوم: منشا پیدایش بیت کوین چیست؟
عناوین
- بیت کوین‌های جدید چطور ایجاد می‌شوند؟
- چه تعداد بیت کوین در دنیا وجود دارد؟
- فرایند ماینینگ بیت کوین چگونه است؟
- چقدر طول می‌کشد تا یک بلوک استخراج شود؟
- بیت کوین‌های جدید چطور ایجاد می‌شوند؟
بیت کوین‌های جدید چطور ایجاد می‌شوند؟
موجودی بیت کوین محدود است اما تمام واحدهای آن هنوز در گردش نیستند. تنها راه ایجاد سکه‌های جدید از طریق فرایندی است که به آن ماینینگ یا استخراج گفته می‌شود. این فرایند یک مکانیزم ویژه برای افزودن داده‌های جدید به بلاک چین است.
چه تعداد بیت کوین در دنیا وجود دارد؟
این پروتکل حداکثر تعداد موجودی بیت کوین را ۲۱ میلیون سکه بیان کرده است. تا سال ۲۰۲۰ کمتر از ۹۰ درصد این مقدار تولید شده است. اما تولید بقیه‌ی سکه‌ها چیزی بیش از صد سال طول می‌کشد. این مسئله به دلیل رویدادهای دوره‌ای است که با عنوان نصف شدن بیت کوین شناخته می‌شود. در این فرایند پاداش استخراج بیت کوین به تدریج کم می‌شود.
فرایند استخراج بیت کوین چگونه است؟
شرکت‌کنندگان به وسیله‌ی بیت کوین بلوک‌هایی را به بلاک چین اضافه می‌کنند. برای انجام این کار آن‌ها باید قدرت محاسباتی را برای حل پازل‌ها و معماهای رمزنگاری به کار بندند. هر فردی که بلوک معتبری را ارائه کند، جایزه‌ای به عنوان انگیزه و مشوق برای او در نظر گرفته می‌شود. تولید بلوک فرایندی هزینه‌بر است اما بررسی معتبر بودن آن هزینه‌ی کمی دارد. اگر فردی با یک بلوک نامعتبر در صدد تقلب برآید، شبکه به سرعت آن را رد می‌کند. شخص استخراج‌کننده نیز توانایی جبران هزینه‌های استخراج را ندارد.
پاداش – که اغلب به عنوان پاداش بلوک شناخته می‌شود- از دو بخش تشکیل شده است: هزینه‌ها و کارمزدهایی که مربوط به تراکنش‌هاست و یارانه‌ی مربوط به بلوک. یارانه‌ی بلوک تنها منبع بیت کوین‌های تازه است. با استخراج هر بلوک تعداد مشخصی سکه به عرضه‌ی کل اضافه می‌شود.
چقدر طول می‌کشد تا یک بلوک استخراج شود؟
پروتکل مذکور دشواری‌های استخراج را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که یافتن بلوک جدید تقریبا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. البته بلوک‌ها همیشه دقیقا ظرف مدت ۱۰ دقیقه پس از بلوک قبلی پیدا نمی‌شوند. بلکه زمان لازم در محدوده‌ی ۱۰ دقیقه نوسان می‌کند.
فصل سوم: آغاز به کار با بیت کوین
عناوین
- با بیت کوین چه می‌توان خرید؟
- کجا می‌توان بیت کوین را خرج کرد؟
- اگر بیتکوینهای خود را از دست بدهید چه اتفاقی می‌افتد؟
- آیا می‌توان تراکنش‌های بیت کوین را برگرداند؟
- آیا می‌توان با بیت کوین کسب درآمد کرد؟
- چطور می‌توان بیت کوین را ذخیره کرد؟
- ذخیره‌ی بیت کوین در صرافی
- ذخیره‌ی سکه‌ها در کیف پول بیت کوین
- کیف پول‌های داغ
- کیف پول‌های سرد
با بیت کوین چه می‌توان خرید؟
چیزهای زیادی را می‌توان با بیت کوین خرید. در این مرحله کار دشواری برای پیدا کردن فروشندگانی که بیت کوین را در فروشگاه‌های فیزیکی قبول می‌کنند پیش رو دارید. با این همه هم‌چنان می‌توانید به سراغ وب‌سایت‌هایی بروید که به شما اجازه می‌دهند با بیت کوین خود کارت هدیه بخرید و از آن برای استفاده از سایر خدمات بهره‌مند شوید.
برخی از اقلامی که با پرداخت بیت کوینی می‌توانید آن‌ها را بخرید به این شرح هستند:
- بلیط هواپیما
- رزرو اتاق در هتل
- املاک و مستغلات
- خوردنی و آشامیدنی
- پوشاک
- کارت هدیه
- عضویت‌های آنلاین
چطور می‌توان بیت کوین را ذخیره کرد؟
شما می‌توانید بیت کوین را فضاهای مختلفی ذخیره کنید. فضاهایی که تعداد آن‌ها روزبه‌روز بیشتر هم می‌شود. برخی از این فضاها را با هم مرور می‌کنیم.
- TravelbyBit
وقتی می‌خواهید به دور دنیا سفر کنید، با بیت کوین دور هزینه‌های سنگین کارت اعتباری را خط بکشید. می‌توانید پرواز و یا هتل را به کمک بیت کوین یا سایر رمزارزها و از طریق TravelbyBit رزرو کنید. ثبت‌نام و رزرو خود را با رمزارز انجام دهید و از تخفیف در خریدهای خود بهره‌مند شوید.
- Spendabit
Spendabit موتور جستجویی برای محصولاتی است که می‌توان با آن بیت کوین خریداری کرد. فقط کافی است چیزی که قصد خرید آن را دارید جستجو کنید. سپس لیستی از فروشگاه‌هایی که می‌توانید آن اقلام را با بیت کوین از آن‌ها خریداری کنید دریافت کنید.
- Coinmap
تمام فروشگاه‌های ارز دیجیتال و دستگاه‌های خودپرداز بیت کوین را در نزدیکی خود جستجو کنید. اگر مشتاق به آن هستید که بیت کوین خود را خرج کنید و فقط به دنبال مکانی هستید که در آن بتوانید این کار را انجام دهید، این گزینه می‌تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد.
- Bitrefill
به کمک این گزینه می‌توانید برای خرید صدها سرویس کارت هدیه بخرید و گوشی تلفن خود را به کمک بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال شارژ کنید. کار بسیار راحتی پیش رو دارد. هم‌چنین می‌توانید برای پرداخت از شبکه‌ی لایتنینگ هم استفاده کنید.
اگر بیتکوینهای خود را از دست بدهید چه اتفاقی می‌افتد؟
از آن‌جایی که هیچ بانکی در این وسط نقشی ندارد، شما خودتان مسئول حفظ امنیت سکه‌های خود هستید. برخی از افراد ترجیح می‌دهند سکه‌های خود را در صرافی‌ها نگه دارند. در حالی که بقیه به سراغ یکی از انواع مختلف کیف پولی می‌روند که در دسترس‌شان قرار دارد. اگر از کیف پول استفاده کنید، بسیار مهم و حیاتی است که عبارت بازیابی (seed phrase) خود را در جایی یادداشت کنید تا بتوانید در مواقع نیاز به آن دسترسی داشته باشید.
آیا می‌توان تراکنش‌های بیت کوین را برگرداند؟.
زمانی که داده‌ها به بلاک چین اضافه می‌شوند، به آسانی نمی‌توان آن‌ها را حذف کرد. هرچند در عمل چنین چیزی کلا غیرممکن است. این جمله به آن معناست که زمانی که تراکنشی انجام می‌شود، نمی‌توان آن را برگرداند. یعنی این مسیر، راه برگشتی ندارد. برای جلوگیری از اشتباه همیشه پیش از انتقال وجوه، آدرس مقصد را چندین بار بررسی کنید تا از صحت آن مطمئن شوید. این مسئله به حملهی ۵۱ درصد (51% Attack) مربوط است.
آیا می‌توان با بیت کوین کسب درآمد کرد؟
پاسخ این سوال مثبت است. اما این امکان وجود دارد که در جریان تراکنش‌ها، دارایی خود را از دست بدهید. عموما سرمایه‌گذاران بیت کوین‌های خود را نگه می‌دارند و اعتقاد دارند که قیمت این سکه‌ها در آینده افزایش پیدا می‌کند. اما برخی دیگر ترجیح می‌دهند بیت کوین را با ارزهای دیگر معامله کنند تا از این طریق سودهای کوتاه‌مدت تا میان‌مدت به دست آورند. هر دوی این استراتژی‌ها پرریسک هستند اما غالبا در مقایسه با رویکردهای کم‌ریسک، سودآوری بیشتری دارند.
برخی از سرمایه‌گذاران رویکردهای ترکیبی را مدنظر قرار می‌دهند. آن‌ها بیت کوین‌های خود را در قالب سرمایه‌گذاری بلندمدت نگهداری می‌کنند اما هم‌زمان مقداری از آن را در یک پرتفوی جداگانه به صورت کوتاه‌مدت معامله می‌کنند. نمی‌توان روشی درست یا نادرست را برای تخصیص دارایی در پرتفوی انتخاب کرد. چرا که هر سرمایه‌گذار اهداف متفاوت و هم‌چنین میزان پذیرش ریسک متفاوتی دارد.
وام دادن اکنون در حال تبدیل شدن به روشی رایج و متداول برای ایجاد درآمد غیرفعال از طریق بیت کوین است. وقتی سکه‌های خود را به شخصی دیگر قرض می‌دهید، می‌توانید سودی را به دست آورید که قرض‌گیرنده پس از گذشت مدتی آن را به شما پرداخت خواهد کرد. بسترهایی نظیر Binance Lending این امکان را برای شما فراهم می‌اورند که بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال خود را وام دهید.
چطور می‌توان بیت کوین را ذخیره کرد؟
گزینه‌های مختلفی برای ذخیره‌ی سکه‌ها وجود دارد که هر یک مزایا و معایبی دارند.
ذخیره‌ی بیت کوین در صرافی
راه‌حل حفاظتی راه‌حلی است که کاربر در آن سکه‌ها را خودش نگه نمی‌دارد. بلکه به شخص ثالث اعتماد می‌کند تا از طرف او از دارایی‌اش نگهداری کند. کاربر برای انجام تراکنش‌ها به پلتفرم شخص ثالث وارد می‌شود. صرافی‌هایی نظیر بایننس اغلب از این مدل بهره می‌برند. چرا که برای انجام معاملات روشی بسیار کارآمد به شمار می‌رود. ذخیره‌ی دارایی در صرافی‌ها این اجازه را به شما می‌دهد که به راحتی بتوانید به دارایی خود دسترسی داشته باشید و سکه‌های خود را معامله کنید یا آن‌ها را به دیگران قرض دهید.
ذخیره‌ی سکه‌ها در کیف پول بیت کوین
راه‌حل‌های غیرحفاظتی درست برعکس روش پیشین هستند. در این راه‌حل‌ها کاربر نسبت به دارایی‌های خودش کنترل و قدرت بیشتری دارد. برای ذخیره‌ی دارایی با چنین شیوه‌ای، شما باید از یک واسطه به نام کیف پول استفاده کنید. کیف پول مستقیما محلی برای نگهداری سکه‌های شما نیست. بلکه کلیدهای رمزنگاری را در خود نگه می‌دارد و آن‌ها را روی شبکه‌ی بلاک چین قفل‌گشایی می‌کند. به منظور استفاده از کیف پول، دو گزینه را پیش روی خود دارید:
کیف پول‌های داغ
کیف پول داغ، نرم‌افزاری است که به طریقی به اینترنت متصل می‌شود. این کیف پول به شکل کلی به صورت برنامه‌ی موبایل یا نسخه‌ی دسکتاپ است که این امکان را برای شما فراهم می‌کند که سکه‌های خود را به راحتی ارسال و دریافت کنید. یکی از ساده‌ترین نمونه‌های کیف پول که از سکه‌های زیادی پشتیبانی می‌کند، تراست ولت (Trust Wallet) نام دارد. این کیف پول‌ها آنلاین هستند و از این رو پرداخت به کمک آن‌ها راحت‌تر است. اما هم‌چنین در برابر حملات نیز آسیب‌پذیرتر نشان می‌دهند.
کیف پول‌های سرد
آن دسته از کیف پول‌های رمزارزی که به اینترنت متصل نمی‌شوند، کیف پول سرد نامیده می‌شوند. از آن‌جایی که این کیف‌ها به اینترنت متصل نمی‌شوند، هیچ مسیر حملهی آنلاینی به آن‌ها وجود ندارد و کمتر در معرض حملات قرار می‌گیرند. اما از سمت دیگر کاربران تجربه‌ی چندان خوشایندی از کار کردن با این کیف پول‌ها ندارند. کیف پول‌های کاغذی و سخت‌افزاری دو نمونه از انواع کیف پول‌های سرد به شمار می‌روند.
فصل چهارم: نصف شدن بیت کوین
عناوین
- نصف شدن بیت کوین به چه معناست؟
- سازوکار نصف شدن بیت کوین چگونه است؟
- چرا بیت کوین نصف می‌شود؟
- اثرات نصف شدن بیت کوین چیست؟
- نصف شدن بعدی چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
نصف شدن بیت کوین به چه معناست؟
نصف شدن بیت کوین (Bitcoin halvening) یا هاوینگ را می‌توان به سادگی فرآیندی تعریف کرد که طی آن پاداش بلوک کم می‌شود. زمانی که پدیده‌ی نصف شدن اتفاق می‌افتد، پاداش تخصیص‌یافته به استخراجکنندگان برای اعتبارسنجی بلوک‌های جدید نصف می‌شود. یعنی هر یک تنها نیمی از آن‌چه را که قبلا دریافت می‌کردند به دست خواهند آورد. هرچند این امر تاثیری در نرخ کارمزد تراکنش ندارد.
سازوکار نصف شدن بیت کوین چگونه است؟
در هنگام راه‌اندازی بیت کوین، استخراجکنندگان می‌توانستند به ازای یافتن هر بلوک معتبر ۵۰ بیت کوین پاداش بگیرند. فرایند نصف شدن بیت کوین اولین بار در 28 نوامبر سال 2012 اتفاق افتاد. در آن زمان پروتکل پاداش بلوک را از ۵۰ بیت کوین به ۲۵ بیت کوین کاهش داد. دومین نصف شدن در ۹ جولای ۲۰۱۶ اتفاق افتاد که طی این فرایند پاداش بلوک از ۲۵ به ۱۲.۵ بیت کوین کاهش یافت. آخرین نصف شدن نیز در یازدهمین روز از ماه می سال ۲۰۲۰ رخ داد که در جریان این نصف شدن، پاداش بلوک به ۶.۲۵ بیت کوین کاهش پیدا کرد.
شاید در اینجا به الگوی خاصی پی ببرید. چنین به نظر می‌رسد که این پدیده هر چهار سال یک‌بار رخ می‌دهد و هر بار چند ماه طول می‌کشد. این ویژگی ذاتی بیت کوین است که از قبل برای آن برنامه‌ریزی شده است. اما پروتکل تاریخ مشخصی را تعیین نمی‌کند که در آن زمان فرایند نصف شدن اتفاق بیفتد. به جای آن ارتفاع بلوک را در نظر می‌گیرد. در هر 2۱0.000 بلوک شاهد یک مرتبه نصف شدن هستیم. پس می‌توانیم انتظار داشته باشیم که حدود 2.۱۰0.000 دقیقه طول می‌کشد تا پاداش بلوک نصف شود. به یاد داشته باشید که استخراج هر بلوک ۱۰ دقیقه طول می‌کشد و این محاسبات بر همین مبنا صورت گرفته است.
در نمودار بالا می‌توان کاهش پاداش بلوک را در طی زمان مشاهده کرد و به رابطه‌ی آن را با عرضه‌ی کل بیت کوین دست پیدا کرد. در ابتدا ممکن است چنین به نظر برسد که پاداش‌ها به صفر رسیده‌اند و حداکثر عرضه در حال حاضر در گردش است. اما این درست نیست. روند منحنی‌ها در تصویر به شکلی باورنکردنی به این اعداد نزدیک است. اما انتظار داریم که یارانه در حدود سال ۲۱۴۰ به صفر برسد.
چرا بیت کوین نصف می‌شود؟
هرچند این مسئله یکی از ویژگی‌ها و نکات اصلی فروش بیت کوین است اما ساتوشی ناکاموتو هرگز به طور کامل توضیح نداد که چه دلیلی برای محدود کردن عرضه در عدد ۲۱ میلیون واحد دارد. برخی از گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که این اتفاق صرفا نتیجه‌ی پاداش بلوکی است که از ۵۰ بیت کوین آغاز می‌شود و با گذشت هر 2۱0.000 بلوک به نصف می‌رسد.
عرضه‌ی محدود بیت کوین به آن معناست که این دارایی در بلندمدت با کاهش ارزش مواجه نمی‌شود. این دقیقا نقطه‌ی مقابل پول فیات است که با اضافه شدن واحدهای جدید به واحدهای در گردش، موجب کاهش قدرت خرید در طی زمان می‌شود. با این تفاسیر محدودیت‌های سرعت استخراج سکه‌های بیت کوین توسط شرکت‌کنندگان در شبکه منطقی به نظر می‌رسد. به هر طریق تا بلوک 2۱0.000، ۵۰ درصد از کل سکه‌ها تا سال ۲۰۱۲ تولید شدند. اگر پاداش بلوک همان‌طور ثابت می‌ماند و کم نمی‌شد تمام بلوک‌ها تا سال ۲۰۱۶ استخراج می‌شدند.
به کمک مکانیزم نصف شدن بیت کوین، انگیزه برای استخراج این رمزارز هم‌چنان تا بیش از ۱۰۰ سال آینده وجود دارد. این مسئله زمان زیادی را برای سیستم فراهم می‌کند تا کاربران را به خود جذب کند و بازار کارمزد را ایجاد کند.
اثرات نصف شدن بیت کوین چیست؟
در این میان استخراجکنندگان از همه بیشتر در معرض اثرات ناشی از نصف شدن بیت کوین قرار می‌گیرند. این امر منطقی به نظر می‌رسد؛ چرا که پاداش بلوک بخش مهمی از عایدی و سود آن‌ها را تشکیل می‌دهد. وقتی بیت کوین نصف می‌شود، استخراجکنندگان تنها نیمی از آن‌چه را که پیش‌تر دریافت می‌کردند به دست می‌آورند. این پاداش هم‌چنین شامل کارمزد تراکنش‌هاست. اما تا به امروز این موارد تنها بخشی از پاداش بلوک را تشکیل می‌دهند.
به این ترتیب پدیده‌ی نصف شدن می‌تواند ادامه‌ی فرایند استخراج را برای برخی استخراجکنندگان به یک پروسه‌ی بدون سود تبدیل کند. هنوز مشخص نیست که این مسئله برای کل صنعت رمزارزها چه معنایی دارد. کاهش پاداش بلوک ممکن است منجر به تمرکزهای بیشتر در استخرهای استخراج شود. یا می‌تواند به سادگی تکنیک‌های استخراج را به شکلی کارآمدتر رواج دهد.
اگر بیت کوین هم‌چنان به الگوریتم اثبات کار تکیه کند، کارمزدها باید بیشتر شوند تا فرایند استخراج هم‌چنان سودآور باقی بماند. چنین مسئله‌ای کاملا امکان‌پذیر است؛ چرا که بلوک‌ها می‌توانند تنها تعداد کمی از تراکنش‌ها را در خود نگهداری کنند. اگر تعداد زیادی تراکنش معلق روی شبکه وجود داشته باشد، تراکنش‌هایی که کارمزدهای بالاتری دارند در اولویت قرار می‌گیرند.
به لحاظ تاریخی می‌توان دریافت که افزایش شدید قیمت بیت کوین در پی فرایند نصف شدن اتفاق افتاده است. البته داده‌های زیادی در این خصوص در دسترس نیست و تنها دو مورد تاکنون مشاهده شده است. بسیاری از افراد بر این باورند که حرکات قیمتی در پی شناخت بیشتر بازار از محدود بودن بیت کوین پدیده آمده است که این مسئله با نصف شدن بیت کوین تسریع پیدا کرده است. طرفداران این نظریه معتقد بودند که ارزش بیت کوین بار دیگر در ماه مه و پس از وقوع پدیده‌ی نصف شدن رشدی چشم‌گیر و بسیار صعودی خواهد داشت.
اما برخی دیگر با چنین منطقی مخالف‌اند. آن‌ها می‌گویند بازار از قبل پدیده‌ی نصف شدن را لحاظ کرده است. این مسئله به فرضیه‌ی بازار کارا مربوط است. چنین نیست که این رویداد در قالب یک پدیده‌ی غافلگیرکننده رخ دهد. شرکت‌کنندگان شبکه برای بیش از یک دهه است که می‌دانند پاداش بلوک در ماه می ۲۰۲۰ کم می‌شود. نکته‌ی دیگری که در این میان وجود دارد این است که صنعت در دو نصف شدن نخست هنوز به میزان زیادی توسعه‌نیافته بود. در حالی که امروز وضعیت آن متفاوت است و توسعه‌ی بسیاری در طی این سال‌ها داشته است. اکنون این بستر ابزارهای معاملاتی پیشرفته‌تری را ارائه می‌کند و با طیف وسیع‌تری از سرمایه‌گذاران سازگاری دارد.
نصف شدن بعدی چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
انتظار می‌رود نصف شدن بعدی در سال ۲۰۲۴ اتفاق افتد. پس از این نصف شدن، پاداش بلوک به ۳.۱۲۵ بیت کوین کاهش پیدا می‌کند.
فصل پنجم: باورهای غلط مرسوم در مورد بیت کوین
عناوین
- آیا بیت کوین ناشناخته است؟
- آیا بیت کوین کلاه‌برداری است؟
- آیا بیت کوین حباب است؟
- آیا بیت کوین از رمزنگاری استفاده می‌کند؟
آیا بیت کوین ناشناخته است؟
حقیقتا چنین نیست. ممکن است این رمزارز در ابتدا ناشناس به نظر برسد اما این مسئله درست نیست. بلاک چین بیت کوین یک بستر عمومی است و هر کسی می‌تواند تراکنش‌ها را در آن مشاهده کنید. هویت شما به آدرس‌های کیف پول‌تان در بلاک چین مربوط نیست؛ اما ناظری که منابع خوبی در دسترس خود دارد می‌تواند این دو را به هم مرتبط کند. صحیح‌تر آن است که بیت کوین را به شکل یک پدیده‌ی مستعار توصیف کنیم تا ناشناس. آدرس‌های بیت کوین برای همه قابل مشاهده هستند اما کسی نمی‌تواند نام صاحبان آن‌ها را ببیند.
چنین گفته می‌شود که این سیستم نسبتا خصوصی است و روش‌هایی وجود دارد که حتی موجب می‌شود کار ناظر نیز برای درک و تشخیص این که کاربران با بیت کوین خود چه می‌کنند دشوارتر هم شود. برای از بین بردن پیوند میان آدرس‌ها می‌توان از فناوری‌هایی که به صورت رایگان در دسترس هستند استفاده کرد. این فناوری‌ها می‌توانند منجر به ایجاد مصونیت‌های قانونی شوند. افزون بر این مسئله، به‌روزرسانی‌های آینده می‌تواند منجر به بهبود بیشتر حریم خصوصی شود.
آیا بیت کوین کلاه‌برداری است؟
خیر. بیت کوین درست مانند پول فیات است. هم‌چنین بیت کوین را می‌توان برای فعالیت‌های غیرقانونی نیز مورد استفاده قرار داد. اما این به آن معنا نیست که بخواهیم بیت کوین را به خودی خود کلاه‌برداری تلقی کنیم. بیت کوین یک ارز دیجیتال است که هیچ‌کسی آن را کنترل نمی‌کند. مخالفان بیت کوین آن را یک طرح هرمی می‌دانند؛ اما این مسئله با تعاریف بیت کوین هم‌خوانی ندارد. بیت کوین به عنوان پول دیجیتال چه با قیمت 20 دلار و چه 20.000 دلار به ازای هر سکه، عملکرد مناسبی دارد. بیش از ۱۰ سال است که از عمر بیت کوین می‌گذرد و این فناوری دیگر ایمنی و قابلیت اعتماد خود را به خوبی ثابت کرده است.
متاسفانه از بیت کوین در کلاه‌برداری‌های بسیاری استفاده می‌شود که لازم است در خصوص آن‌ها آگاه باشید. این کلاه‌برداری‌ها ممکن است به صورت فیشینگ و سایر طرح‌های مهندسی اجتماعی هم‌چون ایردراپ‌ها و واگذاری‌های مجانی سکه نمود پیدا کنند. به عنوان یک قانون کلی این را در نظر داشته باشید که: اگر چیزی آن‌قدر خوب به نظر می‌آید که نمی‌شود به درست بودنش اعتماد کرد، احتمالا کلاه‌برداری است. هرگز کلیدهای خصوصی یا عبارت بازیابی خود را در اختیار فرد دیگری قرار ندهید. هم‌چنین در خصوص کلاه‌برداری‌هایی که به شما وعده می‌دهند دارایی‌تان را با ریسک پایینی چند برابر کنند نیز آگاه باشید. اگر سکه‌های خود را برای یک کلاه‌بردار ارسال کنید، دیگر باید برای همیشه با آن‌ها خداحافظی کنید.
آیا بیت کوین حباب است؟
در جریان بسیاری از صعودهای سهمی‌شکل قیمت بیت کوین، صحبت‌های بسیاری به گوش می‌رسید که مردم از آن به عنوان حباب سوداگرانه یاد می‌کردند. بسیاری از اقتصاددانان بیت کوین را با دوره‌هایی مانند حباب اقتصادی گل لاله (Tulip Mania) یا حباب دات کام (dot-com boom) مقایسه کرده‌اند.
با در نظر گرفتن ماهیت ویژه‌ی بیت کوین به عنوان یک دارایی دیجیتال غیرمتمرکز، قیمت آن کاملا توسط سفته‌بازی در بازار آزاد مشخص می‌شود. به این ترتیب در عین این‌که عوامل زیادی در قیمت بیت کوین اثرگذارند، این عوامل در نهایت بر عرضه و تقاضای بازار موثر هستند. از آنجا که بیت کوین محدود است و از یک زمان‌بندی دقیق انتشار پیروی می‌کند، چنین تصور می‌شود که در بلندمدت تقاضای آن بر عرضه پیشی خواهد گرفت.
به لحاظ اندازه و وسعت، بازار ارزهای دیجیتال نسبتا کوچک‌تر از بازارهای سنتی هستند. این مسئله نشان می‌دهد که بیت کوین و سایر دارایی‌های رمزنگاری‌شده با نوسان‌های زیادی همراه هستند. پس مشاهده‌ی عدم تعادل میان عرضه و تقاضای بازار در بازه‌ی کوتاه‌مدت امری بسیار رایج و مرسوم به نظر می‌رسد. به بیان دیگر بیت کوین می‌تواند گاهی اوقات یک دارایی ناپایدار و نوسانی باشد. اما این نوسان‌ها و تغییرات بخشی از ماهیت بازارهای مالی هستند؛ مخصوصا بازارهایی که حجم و نقدشوندگی در آن‌ها نسبتا کمتر است.
آیا بیت کوین از رمزنگاری استفاده می‌کند؟
پاسخ این سوال منفی است. یکی از رایج‌ترین باورهای غلط در مورد بیت کوین همین مسئله است. اما بلاک چین بیت کوین از رمزنگاری استفاده نمی‌کند. هر جفت موجود در شبکه نیازی به خواندن تراکنش ندارند تا از اعتبار آن مطمئن شوند. اما به جای آن، این شبکه از امضاهای دیجیتال (digital signatures) و توابع هش (hash functions) استفاده می‌کند. در حالی که برخی از الگوریتم‌های امضای دیجیتال از رمزنگاری استفاده می‌کنند، این مسئله در مورد بیت کوین صدق نمی‌کند.
البته دانستن این موضوع هم حائز اهمیت است که بسیاری از برنامه‌ها و کیف پول‌های ارز دیجیتال برای حفاظت دارایی‌های کاربران از رمزنگاری (با بهره‌گیری از رمز عبور) استفاده می‌کنند. با این حال این شیوه‌های رمزنگاری هیچ ارتباطی با بلاک چین ندارند. بلکه بلاک چین تنها با فناوری‌های دیگری ترکیب شده است که از رمزنگاری استفاده می‌کنند.
فصل ششم: مقیاس‌پذیری بیت کوین
عناوین
- منظور از مقیاس‌پذیری چیست؟
- چرا بیت کوین نیازمند مقیاس‌پذیری است؟
- بیت کوین چند عدد تراکنش را می‌تواند پردازش کند؟
- شبکه‌ی لایتنینگ چیست؟
- فورک (Fork) یعنی چه؟
- سافت فورک (Soft fork)
- هارد فورک (Hard fork)
منظور از مقیاس‌پذیری چیست؟
مقیاس‌پذیری معیاری از توانایی سیستم برای رشد شبکه است که در پاسخ به افزایش تقاضا به وجود می‌آید. اگر شما وب‌سایتی دارید که با افزایش ترافیک مواجه است، می‌توانید با افزودن سرورهای بیشتر، فضا را برای این شرایط جدید آماده کنید. اگر در نظر دارید که برنامه‌های قدرت‌مندتری را روی این سایت اجرا کنید، می‌توانید اجزای سیستم خود را ارتقا دهید.
در دنیای رمزارزها از اصطلاح مقیاس‌پذیری برای توصیف میزان سهولت در ارتقای بلاک چین استفاده می‌کنیم. مقیاس‌پذیری موجب می‌شود بلاک چین امکان پردازش تعداد بیشتری از تراکنش‌ها را داشته باشد.
چرا بیت کوین نیازمند مقیاس‌پذیری است؟
بیت کوین باید به منظور انجام پرداخت‌های روزانه عملکرد سریعی داشته باشد. اما در حال حاضر توان عملیاتی آن نسبتا کم است. این به آن معناست که تنها تعداد محدودی از تراکنش‌ها ممکن است در یک بلوک پردازش شوند.
در بخش قبلی هم گفتیم که استخراجکنندگان، کارمزدهای شبکه را به عنوان بخشی از پاداش بلوک دریافت می‌کنند. کاربرها این هزینه را به تراکنش‌های خود ضمیمه می‌کنند تا به استخراجکنندگان انگیزه‌ی کافی را برای افزودن تراکنش‌های خود به بلاک چین بدهند.
استخراجکنندگان بیشتر مشتاق تراکنش‌هایی با کارمزدهای بالاتر هستند. چرا که از این طریق می‌توانند از سرمایه‌گذاری‌های مربوط به سخت‌افزار و برق بیشتر سود ببرند. اگر تعداد زیادی تراکنش در اتاق انتظار شبکه یا waiting room (که به آن mempool می‌گویند) وجود داشته باشد، کارمزدها به شکل چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کنند. چرا که کاربران برای انجام تراکنش‌های خود با هم رقابت می‌کنند. در بدترین حالت، میانگین کارمزدها بالای ۵۰ دلار بود.
بیت کوین چند عدد تراکنش را می‌تواند پردازش کند؟
بیت کوین با در نظر گرفتن میانگین تعداد تراکنش‌ها در هر بلوک، اکنون می‌تواند حدودا پنج تراکنش را در هر ثانیه مدیریت کند. این مقدار بسیار کمتر از راه‌حل‌های پرداخت متمرکز است و به هر حال یکی از معایب ارزهای غیرمتمرکز به شمار می‌رود.
بیت کوین باید اندازه‌ی بلوک‌های خود را محدود کند. چرا که هیچ مرکز داده‌ای آن را اداره نمی‌کند که یک نهاد واحد بتواند به میل خود آن را به‌روز کند. این امکان وجود دارد که بتوان اندازه‌ی بلوک جدید را طوری پیاده‌سازی کرد که ۱۰ هزار تراکنش را در ثانیه انجام دهد؛ اما این مسئله غیرمتمرکز بودن شبکه را به خطر می‌اندازد. به یاد داشته باشید که گره‌های کامل تقریبا هر ۱۰ دقیقه نیازمند بارگیری اطلاعات جدید هستند. اگر انجام این کار برای آن‌ها مشقت‌بار باشد، به احتمال زیاد آفلاین می‌شوند.
اگر بنا بر این است که از این پروتکل در جریان پرداخت‌ها استفاده شود، علاقه‌مندان و طرفداران بیت کوین معتقدند که مقیاس‌گذاری موثر باید از طریق شیوه‌های مختلفی صورت گیرد.
شبکه‌ی لایتنینگ چیست؟
شبکه‌ی لایتنینگ یک راه‌حل مقیاس‌پذیری برای بیت کوین به حساب می‌رود. از آنجا که این راه‌حل تراکنش‌ها را از بلاک چین دور می‌کند، به عنوان راه‌حل لایه دو نام‌گذاری شده است. یعنی به جای ثبت تمام تراکنش‌ها در لایه‌ی اصلی، پروتکل دیگری که بالای این لایه ساخته می‌شود وظیفه‌ی مدیریت آن‌ها را به عهده می‌گیرد.
شبکه‌ی لایتنینگ به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های خود را تقریبا در اسرع وقت و به صورت رایگان ارسال کنند. هیچ‌گونه محدودیتی در توان عملیاتی وجود ندارد. البته به شرط آن که کاربران ظرفیت ارسال و دریافت را داشته باشند. برای استفاده از شبکه‌ی لایتنینگ بیت کوین، دو شرکت‌کننده تعدادی از سکه‌های خود را در یک آدرس مشخص قفل می‌کنند. این آدرس یک ویژگی منحصربهفرد دارد: تنها در صورتی بیت کوین‌ها را آزاد می‌کند که هر دو طرف با هم بر سر این مسئله توافق کنند.
طرفین تراکنش، یک دفتر کل خصوصی دارند که می‌توانند مانده‌ها را مجددا تخصیص دهند. البته در اینجا نیازی نیست که این مسئله به زنجیره‌ی اصلی اعلام شود. این دو نفر تنها زمانی تراکنش را در بلاک چین منتشر می‌کنند که به پایان رسیده باشد. پس از آن پروتکل بر طبق این مسئله موجودی آن‌ها را به‌روز می‌کند. به این امر توجه کنید که در جریان این رویداد، نیازی به آن نیست که طرفین به هم اعتماد داشته باشند. چرا که اگر یکی از آن‌ها سعی در فریب دیگری و یا تقلب داشته باشد، پروتکل می‌تواند این مسئله را شناسایی کند و مجازات لازم را در نظر بگیرد.
به طور کلی، کانال پرداختی هم‌چون شبکه‌ی لایتنینگ تنها به دو تراکنش درون‌زنجیره‌ای از جانب کاربران نیاز دارد. یکی برای پرداخت هزینه‌ی آدرس و دیگری برای توزیع سکه‌ها در آینده. این به آن معناست که هزاران انتقال ممکن است در این میان انجام شوند. هم‌زمان با بهینه‌سازی و توسعه‌ی بیشتر، شبکه‌ی لایتنینگ می‌تواند به یکی از اجزای حیاتی و اساسی سیستم‌های بزرگ بلاک چین تبدیل شود.
فورک (Fork) یعنی چه؟
از آنجا که بیت کوین اوپن‌سورس است، هر کسی می‌تواند نرم‌افزار آن را تغییر دهد. شما می‌توانید قوانین جدیدی را به آن بیفزایید یا قوانین قدیمی را حذف کنید تا به این ترتیب نیازهای مختلفی را مرتفع کنید. اما تمام این تغییرات به شکل یکسان انجام نمی‌شوند: برخی از به‌روزرسانی‌ها سازگاری گره‌ی شما را با شبکه بر هم می‌زنند؛ در حالی که برخی دیگر با نسخه‌های قبلی سازگار هستند.
سافت فورک (Soft fork)
سافت فورک برابر است با تغییر قوانین به صورتی که به گره‌های به‌روزشده اجازه‌ی تعامل و برقراری ارتباط با گره‌های قدیمی را می‌دهد. به عنوان مثال اندازه‌ی بلوک را در نظر بگیرید. فرض کنید بلوکی داریم با اندازه‌ی دو مگابایت و هم‌چنین در نظر بگیرید که نیمی از شبکه در جریان یک فورک تغییر می‌کند. پس از این، هر یک از بلوک‌ها نباید اندازه‌ای بیشتر از یک مگابایت داشته باشند. هر اندازه‌ای بیشتر از این، پذیرفته نخواهد شد.
گره‌های قدیمی هم‌چنان می‌توانند این بلوک‌ها را دریافت یا منتشر کنند. این به آن معناست که تفاوتی ندارد که گره‌ها کدام نسخه را اجرا می‌کنند. چرا که همه هم‌چنان بخشی از یک شبکه‌ی واحد هستند. به بیان دیگر، بلوک‌هایی با سایز کوچک‌تر هم توسط گره‌های جدید و هم توسط گره‌های قدیمی پذیرفته می‌شوند. اما گره‌های جدیدتر تنها بلوک‌های یک مگابایتی را تشخیص می‌دهند. چرا که این مسئله مطابق قوانین است و از دید آن‌ها بلوک‌های دو مگابایتی مجاز نیستند.
Bitcoin’s Segregated Witness یا SegWit نمونه‌ای از یک سافت فورک است. این سافت فورک با استفاده از یک تکنیک هوشمندانه، شکل جدیدی برای بلوک‌ها و تراکنش‌ها تعریف کرد. گره‌های قدیمی هم‌چنان قادر به دریافت بلوک‌های جدید هستند اما تراکنش‌های نوع جدید را معتبر نمی‌دانند.
هارد فورک (Hard fork)
هاردفورک اما بر خلاف سافت فورک ناهنجار است. چنین فرض کنید که نیمی از شبکه قصد افزایش اندازه‌ی بلوک را از دو به سه مگابایت دارد. اگر شما تلاش کنید تا یک بلوک سه مگابایتی را به یک گره‌ی قدیمی ارسال کنید، این گره بر اساس قوانینی که به وضوح مشخص می‌کند حداکثر اندازه‌ی بلوک مورد پذیرش دو مگابایت است، این بلوک را نمی‌پذیرد. چون دو شبکه دیگر با هم سازگار نیستند، زنجیره‌ی بلوکی به دو قسمت جداگانه تقسیم می‌شود.
در تصویر بالا زنجیر سیاه، همان زنجیره‌ی اصلی است. بلوک شماره‌ی دو جایی است که هارد فورک در آنجا قرار دارد. در اینجا گره‌هایی که ارتقا یافته‌اند، شروع به تولید بلوک‌هایی با اندازه‌ی بزرگ‌تر کرده‌اند که در تصویر با رنگ سبز مشخص است. گره‌های قدیمی نمی‌توانند این بلوک‌ها را تشخیص دهند، پس از طریق مسیر متفاوتی به راه خود ادامه می‌دهند. اکنون دو بلاک چین وجود دارد اما تاریخچه‌ی آن‌ها تنها تا بلوک دوم مشترک است و از آن به بعد هیچ اشتراکی میان آن‌ها وجود ندارد.
در اینجا دو پروتکل مختلف داریم که هر کدام مربوط به ارز متفاوتی هستند. تمام موجودی‌های روی زنجیره‌ی قدیمی شبیه‌سازی می‌شوند. یعنی اگر شما روی زنجیره‌ی اصلی ۲۰ بیت کوین داشته باشید، در زنجیره‌ی جدید ۲۰ بیت کوین جدید خواهید داشت.
در سال ۲۰۱۷ بیت کوین مطابق سناریویی که در بالا ذکر آن رفت، یک هارد فورک بحث‌برانگیز را تجربه کرد. تعداد اندکی از شرکت‌کنندگان حاضر در شبکه می‌خواستند اندازه‌ی بلوک‌ها افزایش پیدا کند تا از توان عملیاتی بیشتر و در نتیجه کارمزدهای کمتر مطمئن شوند. اما سایر شرکت‌کنندگان معتقد بودند که این استراتژی مقیاس‌بندی ضعیف است. در نهایت هاردفورک موجب تولد و پیدایش ارز جدیدی به نام بیت کوین کش Bitcoin Cash با نماد BCH شد. این ارز جدید از شبکه‌ی بیت کوین جدا شد و اکنون هم جامعه و هم نقشه‌‌ی راه مستقلی دارد.
فصل هفتم: مشارکت در شبکه‌ی بیت کوین
عناوین
- منظور از گره‌ی بیت کوین چیست؟
- گره‌های بیت کوین چطور کار می‌کنند؟
- فول نودها یا گره‌های کامل
- گره‌های سبک
- گره‌های استخراج
- چطور می‌توان یک گره‌ی کامل بیت کوین را اجرا کرد؟
- چطور می‌توان بیت کوین استخراج کرد؟
- چقدر طول می‌کشد تا یک بیت کوین استخراج شود؟
- چه کسانی قادر به مشارکت و همکاری در کد بیت کوین هستند؟
منظور از نود بیت کوین چیست؟
نود یا گره‌ی بیت کوین اصطلاحی است که برای توصیف برنامه‌ای استفاده می‌شود که به شکلی با شبکه‌ی بیت کوین در تعامل است. گره می‌تواند هر چیزی باشد؛ مثل یک گوشی تلفن همراه که کیف پول بیت کوین روی آن نصب است یا کامپیوتری که به صورت اختصاصی، یک نسخه‌ی کامل از بلاک چین را ذخیره و نگهداری می‌کند.
چندین نوع مختلف از گره‌ها وجود دارند که هر یک عملکرد و وظیفه‌ی مشخصی دارند. تمام این گره‌ها به عنوان نقطه‌ای ارتباطی در شبکه عمل می‌کنند. این گره‌ها درون سیستم به مخابره‌ی اطلاعاتی در مورد تراکنش‌ها و بلوک‌ها مشغول‌اند.
گره‌های بیت کوین چطور کار می‌کنند؟
گره‌های کامل
گره‌های کامل تراکنش‌ها و بلوک‌ها را در شرایطی که الزامات خاصی را برآورده کنند و از قوانین پیروی کنند، اعتبارسنجی می‌کنند. اغلب گره‌های کامل نرم‌افزار Bitcoin Core را اجرا می‌کنند که این نرم‌افزار، اجرای استانداردی از پروتکل بیت کوین است.
Bitcoin Core برنامه‌ای بود که ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ آن را منتشر کرد. در آن زمان نام آن بیت کوین بود اما بعدها به منظور جلوگیری از سردرگمی‌ها نام جدیدی به آن داده شد. سایر پیاده‌سازی‌ها را نیز می‌توان مورداستفاده قرار داد؛ به شرط این‌که با Bitcoin Core هم‌خوانی و سازگاری داشته باشند.
گره‌های کامل جزء مهم و جدایی‌ناپذیر بیت کوین هستند که به غیرمتمرکز بودن آن کمک می‌کنند. آن‌ها بلوک‌ها و تراکنش‌ها را دانلود و اعتبارسنجی می‌کنند و آن‌ها را در بقیه‌ی شبکه منتشر می‌کنند. از آن‌جایی که این گره‌ها به طور مستقل صحت تمام اطلاعاتی را که در دسترس آن‌ها قرار می‌گرد تایید می‌کنند، کاربران برای هیچ چیز دیگری نیازی به اعتماد به یک شخص ثالث ندارند.
اگر یک گره‌ی کامل یک نسخه‌ی کامل از بلاک چین را ذخیره کند، از آن به عنوان گره‌ی بایگانی کامل یا فول آرشیو (full archival) یاد می‌شود. برخی از کاربران برای این‌که در فضا صرفه‌جویی کنند، بلوک‌های قدیمی را حذف می‌کنند. چرا که بلاک چین بیت کوین بیش از ۲۰۰ گیگابایت اطلاعات در مورد تراکنش‌ها را در خود نگهداری می‌کند.
گره‌های سبک
گره‌های سبک به قدرتمندی گره‌های کامل نیستند؛ اما با این همه از منابع کمتری برای انجام عملیات خود استفاده می‌کنند. این گره‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا بدون نیاز به اجرای تمام وظایفی که یک گره‌ی کامل انجام می‌دهد، با شبکه در تعامل باشند.
وقتی یک گره‌ی کامل تمام بلوک‌ها را به منظور اعتبارسنجی آن‌ها دانلود می‌کند، گره‌های سبک تنها بخشی از بلوک را دانلود می‌کنند که به آن هدر یا عنوان بلوک (block header) گفته می‌شود. اگر چه اندازه‌ی بلاک هدر کم است اما اطلاعاتی را در دل خود دارد که به کاربران اجازه می‌دهد تا بررسی کنند و بدانند که تراکنش‌های‌شان همگی در یک بلوک مشخص قرار دارد.
گره‌های سبک برای دستگاه‌هایی که از محدودیت فضا یا پهنای باند رنج می‌برند گزینه‌های خوبی محسوب می‌شوند. استفاده از گره‌های سبک در کیف پول‌های موبایلی و دسکتاپ امری رایج است. اما از آنجا که این گره‌ها نمی‌توانند اعتبارسنجی را انجام دهند، به گره‌های کامل وابسته هستند.
گره‌های استخراج
گره‌های استخراج نوعی از گره‌های کامل هستند که یک وظیفه‌ی اضافی را انجام می‌دهند. آن‌ها موظف به تولید بلوک‌ها هستند. همان‌طور که قبلا هم گفتیم، این گره‌ها به نرم‌افزار و تجهیزات ویژه‌ای نیاز دارند تا بتوانند داده‌ها را به بلاک چین بیفزایند.
گره‌های استخراج تراکنش‌های معلق را دریافت می‌کنند و آن‌ها را با سایر اطلاعات به منظور تولید یک عدد هش می‌کنند. اگر عدد به دست آمده کمتر از عددی باشد که پروتکل آن را به عنوان هدف تعیین کرده است، بلوک معتبر است و می‌تواند به سایر گره‌های کامل اضافه شود.
اما برای آن‌که بتوان بدون نیاز به کسی دیگر فرایند استخراج را انجام داد، استخراجکنندگان نیاز به اجرای یک گره‌ی کامل دارند. در غیر این صورت نمی‌توانند بفهمند که چه تراکنش‌هایی را باید در یک بلوک قرار دهند.
اگر یکی از شرکت‌کنندگان بخواهد استخراج را بدون اجرای یک گره‌ی کامل انجام دهد، می‌تواند به سروری متصل شود که تمام اطلاعات موردنیاز را در اختیار او قرار می‌دهد. اگر در یک استخر (که از طریق کار کردن با سایرین عمل می‌کند) عمل استخراج را انجام می‌دهید، تنها کافی است که یکی از آن افراد گره‌ی کاملی را اجرا کند.
چطور می‌توان یک گره‌ی کامل بیت کوین را اجرا کرد؟
گره‌های کامل برای توسعه‌دهندگان، معامله‌گران سو کاربران نهایی با مزایایی همراه هستند. با اجرای نرم‌افزار Bitcoin Core روی سخت‌افزار خود می‌توانید از مزایای امنیت و حریم خصوصی برخوردار شوید که این مسئله به طور کلی شبکه‌ی بیت کوین را تقویت می‌کند. با اجرای یک گره‌ی کامل شما دیگر نیازی به آن ندارید که به منظور تعامل و برقراری ارتباط با این سیستم، پای شخص ثالثی را به ماجرا باز کنید.
تعداد محدودی از شرکت‌های متمرکز بر بیت کوین گره‌های نصب و اجرا یا plug and play را به کاربران ارائه می‌کنند. کاربر سخت‌افزار از پیش‌ساخته‌ای را دریافت می‌کند و تنها کافی است آن را روشن کند تا شروع به دانلود بلاک چین کند. این امر برای کاربرانی که کمتر از مسائل فنی سر در می‌آورند راحت‌تر است اما هزینه‌ی بالاتری نیاز دارد. اگر می‌توانید خودتان گره‌ها را راه‌اندازی کنید، به لحاظ اقتصادی به صرفه‌تر است.
در اغلب موارد، داشتن یک لپ تاپ یا کامپیوتر رومیزی قدیمی هم کفایت می‌کند. توصیه می‌شود که گره را روی رایانه‌ای که هر روز از آن استفاده می‌کنید اجرا نکنید؛ چرا که به شدت می‌تواند موجب کاهش سرعت سیستم‌تان شود. بلاک چین به طور مدام و بی‌وقفه در حال رشد است؛ پس شما باید مطمئن شوید که برای دانلود نسخه‌ی کامل آن حافظه‌ی کافی در اختیار دارید.
اگر از یک هارد یک ترابایتی استفاده کنید، تا چند سال آینده می‌تواند نیاز شما را بر طرف کند. البته به شرط آن‌که اندازه‌ی بلوک‌ها دستخوش تغییرات عمده‌ای نشود. به جز این، به دو گیگابایت رم که بیشتر رایانه‌ها به صورت پیش‌فرض این مقدار را دارند نیز نیاز دارید. هم‌چنین برای دانلود بلاک چین به پهنای باند زیادی نیز احتیاج پیدا خواهید کرد.
چطور می‌توان بیت کوین استخراج کرد؟
در نخستین روزهای پیدایش بیت کوین می‌شد یک بلوک جدید را با یک لپ تاپ معمولی هم ایجاد کرد. در آن مرحله سیستم استخراج ناشناخته بود و از این رو رقابت کمی میان استخراجکنندگان وجود داشت. از آنجا که فعالیت‌ها بسیار کم و محدود بودند، پروتکل نیز به طور پیش‌فرض دشواری‌های کمتری را برای استخراج در نظر می‌گرفت.
اما زمانی که نرخ هش شبکه افزایش پیدا کرد، شرکت‌کنندگان باید تجهیزات خود را ارتقا می‌دادند تا بتوانند هم‌چنان در رقابت باقی بمانند. با عبور و تست انواع مختلفی از سخت‌افزارها، صنعت استخراج در نهایت وارد فازی شد که می‌توان آن را دوره‌ی مدارهای مجتمع با کاربرد خاص یا ASIC نامید.
این دستگاه‌ها همان‌طور که می‌توان از نام‌شان نیز فهمید، با هدف خاصی ساخته شده‌اند. ASIC بسیار کاربردی است اما فقط می‌تواند یک وظیفه را انجام دهد. پس یک استخراج‌کننده‌ی ASIC کامپیوتری ویژه است که فقط برای استخراج از آن استفاده می‌شود و نه چیز دیگری. یک ASIC بیت کوین می‌تواند بیت کوین استخراج کند اما نمی‌تواند سکه‌های دیگری را که الگوریتم متفاوتی دارند استخراج کند.
استخراج بیت کوین امروزه نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجهی است. چرا که تنها داشتن یک سخت‌افزار کافی نیست و برای انجام این کار به انرژی نیز نیاز داریم. در زمان نگارش این مقاله، یک دستگاه استخراج‌کننده‌ی قابل قبول قادر است بیش از ده تریلیون عملیات را در هر ثانیه انجام دهد.
هرچند استخراج‌کننده‌های ASIC بسیار کاربردی هستند اما مصرف برق آن‌ها بسیار زیاد است. تا زمانی که تجهیزات و ملزومات مختلف و متنوع استخراج و انرژی برق ارزان نداشته باشید بعید است که بتوانید با استخراج بیت کوین به سود دست پیدا کنید.
هرچند با این ملزومات و تجهیزات، انجام عملیات استخراج بسیار ساده است. بسیاری از ASICها به همراه نرم‌افزارشان در اختیار کاربر قرار می‌گیرند. محبوب‌ترین گزینه‌ی موجود این است که استخراج‌کننده‌های خود را به سمت یک استخر استخراج بیت کوین هدایت کنید تا با همکاری بقیه بتوانید بلوک‌ها را پیدا کنید. اگر موفق شوید بخشی از پاداش بلوک را متناسب با نرخ هشی که ارائه کرده‌اید دریافت خواهید کرد.
هم‌چنین می‌توانید فرایند استخراج را به تنهایی انجام دهید (solo mine). احتمال تولید یک بلوک در این شرایط کمتر خواهد بود اما تمام پاداش نصیب کسی می‌شود که توانسته است یک بلوک معتبر ایجاد کند.
چقدر طول می‌کشد تا یک بیت کوین استخراج شود؟
نمی‌توان برای این سوال یک پاسخ واحد در نظر گرفت و برای همه یک نسخه پیچید. چرا که متغیرهای زیادی در این میان دخیل هستند. سرعت استخراج یک سکه به این بستگی دارد که شما چقدر برق و نرخ هش در دسترس دارید. هم‌چنین نیاز دارید که هزینه‌های عملیات واقعی یک دستگاه استخراج‌کننده را نیز در نظر بگیرید.
برای این‌که بتوانید چشم‌اندازی نسبت به درآمدی که از استخراج بیت کوین نصیب‌تان خواهد شد داشته باشید، می‌توانید از یک ماشین‌حساب استخراج استفاده کنید و به کمک آن هزینه‌ها را برآورد کنید.
چه کسانی قادر به مشارکت و همکاری در کد بیت کوین هستند؟
نرم‌افزار Bitcoin Core اوپن سورس است؛ این جمله به آن معناست که هر کسی می‌تواند در آن مشارکت داشته باشد. شما می‌توانید ویژگی‌های جدیدی را به کد آن اضافه کنید یا این‌که کدهای موجود را بازخوانی کنید؛ کدهایی که تعدادشان از ۷۰ هزار خط هم فراتر رفته است. به‌علاوه قادر به گزارش خطاها یا ترجمه و بهبود اسناد نیز خواهید بود. تغییراتی که در نرم‌افزار صورت می‌گیرد، از طریق یک فرآیند بازبینی دقیق و سخت‌گیرانه انجام می‌شود. به هر حال وقتی یک نرم‌افزار صدها میلیارد دلار ارزش داشته باشد، باید در برابر آسیب‌ها کاملا مقاوم باشد.