الگوهای نموداری: الگوی کف پهن شونده

اگه توی دنیای ترید و تحلیل تکنیکال فعالیت می‌کنی، حتماً دنبال الگوهایی هستی که بتونی نقاط کلیدی بازار رو پیدا کنی و ازشون سود ببری. یکی از این الگوهای جالب و یه کم پیچیده، الگوی کف پهن شونده (Broadening Bottom) هست که می‌تونه بهت نشون بده کی قراره بازار یه حرکت صعودی یا حتی نزولی داشته باشه. توی این مقاله قراره با هم ببینیم این الگو چیه، چطور شکل می‌گیره و چطور می‌تونی باهاش ترید کنی. برای اطلاعات بیشتر در مورد الگوهای مشابه، یه سر به لیست الگوهای چارت بزن.

الگوی کف پهن شونده چیه و چه کاربردی داره؟

الگوی کف پهن شونده یه الگوی نموداریه که بیشتر وقت‌ها به‌عنوان یه الگوی بازگشتی صعودی شناخته می‌شه، ولی توی شرایط خاص می‌تونه یه حرکت نزولی قوی هم نشون بده. این الگو با دو خط واگرا شکل می‌گیره که از هم دور می‌شن و یه شکل مثلثی معکوس یا پهن‌شونده رو به وجود می‌یارن. برخلاف الگوهای معمولی که نوساناتشون توی یه محدوده مشخص کم می‌شه، توی این الگو نوسانات قیمت بین دو خط هر بار بیشتر و گسترده‌تر می‌شه و همین ویژگیه که تشخیصش رو یه کم چالش‌برانگیز می‌کنه.

تصور کن بازار توی یه روند نزولیه و قیمت داره با شدت پایین می‌ره. یه عده خریدار وارد می‌شن و سعی می‌کنن با خریدهای کوچیک قیمت رو بالا ببرن، ولی فروشنده‌ها هنوز دست‌بردار نیستن و با قدرت مقاومت می‌کنن. این کشمکش بین خریدارها و فروشنده‌ها باعث می‌شه نوسانات قیمت بیشتر بشه و الگوی کف پهن شونده شکل بگیره. وقتی قیمت از خط بالایی که نقش مقاومت رو داره رد بشه، معمولاً یه حرکت صعودی شروع می‌شه که می‌تونه سود خوبی برات داشته باشه. اما اگه از خط پایینی که حمایت رو نشون می‌ده بشکنه، یه ریزش قوی و تند توی راهه که باید حواست بهش باشه.

این الگو توی بازارهایی که پر از هیجان و بی‌ثباتیه بیشتر دیده می‌شه. مثلاً توی بازار کریپتو، جایی که سرمایه‌گذارها گاهی با اخبار و شایعات تصمیم‌های عجولانه می‌گیرن، الگوی کف پهن شونده می‌تونه یه نشانه از تغییر رفتار بازار باشه. به همین خاطر، اگه بتونی به‌موقع تشخیصش بدی، یه فرصت عالی برای ترید داری.

الگوی کف پهن شونده چه زمانی تشکیل می‌شه؟

برای اینکه مطمئن بشی این الگو واقعیه و می‌تونی بهش اعتماد کنی، باید یه سری شرایط رو چک کنی:

• روند قبلی باید نزولی باشه، چون این الگو معمولاً به‌عنوان یه الگوی بازگشتی صعودی معنی پیدا می‌کنه. اگه روند قبلی صعودی باشه، ممکنه رفتار متفاوتی نشون بده.
• دو خط واگرا باید شکل بگیرن و قیمت حداقل دو بار به هر کدومشون برخورد کنه. این برخوردها نشون می‌دن که الگو داره درست تشکیل می‌شه.
• نوسانات قیمت بین خطوط باید بیشتر بشه و شکل پهن‌شونده واضح باشه. این افزایش دامنه نوسانات یه ویژگی کلیدی این الگوه.
• حجم معاملات موقع شکست (چه به سمت بالا چه پایین) باید بالا بره. این افزایش حجم تأیید می‌کنه که بازار داره یه تصمیم جدی می‌گیره و حرکت بعدی قویه.

الگوی کف پهن شونده معمولاً توی بازه‌های زمانی مشخصی شکل می‌گیره که بازار توی اون‌ها پر از تنش و عدم قطعیته. مثلاً بعد از یه ریزش بزرگ توی بازار کریپتو، وقتی سرمایه‌گذارها نمی‌دونن باید بفروشن یا بخرن، این الگو می‌تونه خودش رو نشون بده. توی چنین موقعیت‌هایی، خریدارها با احتیاط وارد می‌شن و فروشنده‌ها هم هنوز قدرت دارن، و همین باعث می‌شه نوسانات قیمت به‌صورت واضحی افزایش پیدا کنه.

چرا الگوی کف پهن شونده برای تریدرها جذابه؟

این الگو بهت یه دید متفاوت از بازار می‌ده. نشون می‌ده که بازار توی یه حالت سردرگمی و تنش قویه و سرمایه‌گذارها نمی‌دونن قراره چی بشه. اگه بتونی به‌موقع تشخیصش بدی و حرکت بعدی رو درست پیش‌بینی کنی، می‌تونی از حرکت‌های بزرگ صعودی یا نزولی که بعد از شکست اتفاق می‌افته سود ببری. اما چون نوساناتش زیاده و تشخیصش یه کم سخت‌تره، باید با دقت و تجربه عمل کنی تا توی دام نوسانات تصادفی نیفتی.

یه نکته جالب اینه که الگوی کف پهن شونده به‌خاطر پتانسیل دوطرفه‌اش (صعودی یا نزولی) برای تریدرهایی که انعطاف‌پذیرن خیلی جذابه. چه بخوای خرید کنی چه فروش، این الگو می‌تونه یه سیگنال قوی بهت بده، به شرطی که صبر کنی تا شکست تأیید بشه.

شکل ظاهری الگوی کف پهن شونده چطوره؟

بیا یه نگاه دقیق‌تر به شکل این الگو بندازیم تا راحت‌تر بتونی توی چارت پیداش کنی. الگوی کف پهن شونده از دو خط واگرا تشکیل شده: خط پایینی که نقش حمایت رو داره و خط بالایی که مقاومته. این خطوط به‌جای اینکه به هم نزدیک بشن، از هم دور می‌شن و یه شکل مثلثی پهن‌شونده یا واگرا رو می‌سازن که با هر برخورد قیمت، بزرگ‌تر می‌شه.

این الگو با افزایش دامنه نوسانات قیمت مشخص می‌شه. هر بار که قیمت به خط حمایت یا مقاومت برخورد می‌کنه، فاصله بین نقاط بالا و پایین بیشتر می‌شه و این نشون می‌ده که بازار توی یه حالت بی‌ثبات و پرهیجانه. برخلاف الگوهایی مثل کنج یا مثلث که نوساناتشون توی یه محدوده تنگ‌تر می‌شه، اینجا همه‌چیز بازتر و گسترده‌تره.

شکل‌گیری این الگو معمولاً با یه روند نزولی شروع می‌شه، بعدش خریدارها سعی می‌کنن با خریدهای کوچیک قیمت رو بالا ببرن، ولی فروشنده‌ها هم با فشار جواب می‌دن. این رفت‌وبرگشت‌ها باعث می‌شه الگو به‌مرور پهن‌تر بشه و تشخیصش توی چارت واضح‌تر بشه، به‌خصوص اگه تعداد برخوردها به خطوط بیشتر بشه.

تفاوت کف پهن شونده با الگوهای مشابه

شاید با خودت بگی این الگو شبیه مثلث متقارنه، ولی یه فرق بزرگ دارن: توی مثلث متقارن خطوط به هم نزدیک می‌شن و نوسانات کم می‌شه، اما توی کف پهن شونده خطوط از هم دور می‌شن و نوسانات بیشتر می‌شه. یا مثلاً با الگوی کنج فرق داره، چون کنج‌ها خطوط همگرا دارن و معمولاً یه جهت مشخص (صعودی یا نزولی) رو دنبال می‌کنن، ولی کف پهن شونده دوطرفه‌ست و می‌تونه هر دو جهت رو نشون بده.

یه تفاوت دیگه با الگوی پرچم یا مثلث صعودی هم اینه که اون الگوها معمولاً توی یه روند مشخص شکل می‌گیرن و جهتشون قابل پیش‌بینی‌تره، ولی کف پهن شونده به‌خاطر واگرا بودن خطوطش، یه حس عدم اطمینان و بی‌نظمی رو منتقل می‌کنه که باید با دقت تحلیلش کنی.

چطور با الگوی کف پهن شونده ترید کنیم؟

حالا که فهمیدیم کف پهن شونده چیه و چه شکلیه، بیایم ببینیم چطور می‌تونی باهاش ترید کنی و ازش سود ببری. این الگو بهت دو نوع فرصت می‌ده: یا دنبال صعود بعد از شکست خط مقاومت می‌ری، یا برای نزول بعد از شکست خط حمایت آماده می‌شی. چون دوطرفه‌ست، باید با دقت استراتژی‌ات رو انتخاب کنی. سه روش اصلیش رو با جزئیات بیشتر مرور کنیم:

استراتژی مرسوم (شکست صعودی)

اگه فکر می‌کنی بازار قراره صعودی بشه و الگو یه بازگشت رو نشون می‌ده، این مراحل رو دنبال کن:

• نقطه ورود: وقتی قیمت از خط مقاومت بالایی (بعد از حداقل ۵ برخورد با خطوط) رد بشه، پوزیشن خرید (Long) باز کن. برای اطمینان بیشتر، صبر کن تا یه کندل صعودی کامل بالای خط مقاومت بسته بشه تا از شکست‌های فیک در امان بمونی.
• هدف قیمتی: مرتفع‌ترین فاصله بین خط حمایت و مقاومت (عمق مثلث) رو اندازه بگیر و از نقطه شکست به سمت بالا اضافه کن. مثلاً اگه عمق الگو ۱۰۰۰ پیپ باشه، هدف قیمتیت ۱۰۰۰ پیپ بالای نقطه شکسته.
• استاپ لاس: استاپ لاست رو زیر خط مقاومت بذار. اینجوری اگه شکست فیک باشه و قیمت برگرده، ضررت محدود می‌مونه و سرمایه‌ات حفظ می‌شه.
• مزیت: احتمال موفقیت این روش بالاست، به‌خصوص اگه قیمت توی یک‌سوم بالای محدوده سالانه باشه و حجم معاملات هم بالا بره.
• عیب: اگه شکست به سمت پایین اتفاق بیفته، حرکت نزولی معمولاً قوی‌تر از صعودیه و ممکنه ضرر کنی اگه دیر واکنش بدی.

برای اینکه این استراتژی بهتر جواب بده، یه نکته رو یادت باشه: اگه بعد از شکست صعودی یه پولبک به خط مقاومت ببینی، می‌تونه یه فرصت ورود دوباره باشه. اینجوری هم مطمئن‌تر وارد می‌شی و هم استاپ لاست رو تنگ‌تر می‌ذاری.

استراتژی مرسوم (شکست نزولی)

اگه پیش‌بینی می‌کنی بازار قراره بریزه و الگو به سمت پایین بشکنه، این روش رو امتحان کن:

• نقطه ورود: وقتی قیمت از خط حمایت پایینی (بعد از حداقل ۵ برخورد با خطوط) رد بشه، پوزیشن فروش (Short) باز کن. صبر کن یه کندل نزولی زیر خط حمایت بسته بشه.
• هدف قیمتی: عمق مثلث رو اندازه بگیر و از نقطه شکست به سمت پایین کم کن. مثلاً اگه عمق ۱۰۰۰ پیپ باشه، هدف قیمتیت ۱۰۰۰ پیپ زیر نقطه شکسته.
• استاپ لاس: بالای خط حمایت بذار تا اگه قیمت برگرده، ضررت کم بشه.
• مزیت: حرکت نزولی بعد از شکست معمولاً قوی‌تره و می‌تونه سود خوبی بده، به‌خصوص اگه قیمت توی یک‌سوم پایینی محدوده سالانه باشه.
• عیب: باید مطمئن بشی که بازار توی یه روند نزولی قویه، وگرنه ممکنه شکست فیک ببینی.

یه نکته مهم توی این روش اینه که اگه حجم معاملات موقع شکست نزولی خیلی بالا بره، نشون می‌ده فروشنده‌ها با قدرت وارد شدن و حرکت بعدی می‌تونه تند و تیز باشه. پس سریع عمل کن.

استراتژی تهاجمی (ترید بین خطوط)

اگه ریسک‌پذیری و دنبال سود سریع‌تری از نوسانات داخلی الگو، این روش رو تست کن:

• نقطه ورود: وقتی قیمت به خط حمایت برخورد می‌کنه پوزیشن خرید باز کن، و وقتی به خط مقاومت رسید پوزیشن فروش بزن.
• هدف قیمتی: خط مقابل مثلث رو هدف بذار (یعنی اگه خرید کردی، هدف خط مقاومته و اگه فروختی، هدف خط حمایته).
• استاپ لاس: زیر پایین‌ترین قیمت اخیر (برای خرید) یا بالای بالاترین قیمت اخیر (برای فروش) بذار. اینجوری فاصله استاپ لاست به ورودت کمه.
• مزیت: می‌تونی از نوسانات داخل الگو سود ببری و تعداد معاملاتت بیشتر بشه.
• عیب: تشخیص سریع الگو سخته و اگه بازار یهو بشکنه، ممکنه ضرر کنی.

این روش برای تریدرهای کوتاه‌مدت که تایم‌فریم‌های پایین‌تر (مثل ۱ ساعته یا ۴ ساعته) رو ترجیح می‌دن مناسبه، ولی باید خیلی حواست به بازار باشه و سریع تصمیم بگیری.

مدیریت ریسک توی ترید با کف پهن شونده

مدیریت ریسک توی این الگو خیلی مهمه، چون نوساناتش زیاده. حجم معاملات رو موقع شکست چک کن؛ اگه بالا بره، نشون می‌ده سیگنالت قویه و بازار داره یه جهت مشخص رو دنبال می‌کنه. اگه حجم پایین باشه، ممکنه شکست فیک باشه و بهتره صبر کنی. برای تحلیل بهتر، می‌تونی از اندیکاتورها مثل RSI یا MACD کمک بگیری. مثلاً اگه RSI توی منطقه اشباع فروش (زیر ۳۰) باشه و شروع به بالا رفتن کنه، شکست صعودی محتمل‌تره. یا اگه توی اشباع خرید (بالای ۷۰) باشه و نزولی بشه، شکست نزولی رو تأیید می‌کنه.

یه نکته دیگه اینه که توی بازار کریپتو، اخبار و رویدادها می‌تونن روی این الگو اثر بذارن. مثلاً اگه یه خبر منفی مثل ممنوعیت ترید توی یه کشور بیاد، می‌تونه شکست نزولی رو سریع‌تر کنه. پس همیشه یه چشم به اخبار داشته باش تا غافلگیر نشی.

آمار و عملکرد الگوی کف پهن شونده

بیایم یه نگاه دقیق‌تر به عملکرد این الگو توی بازارهای واقعی بندازیم. این آمارها بر اساس داده‌های واقعی تا مارس ۲۰۲۵ جمع‌آوری شدن و می‌تونن بهت یه دید کلی از رفتار این الگو بدن:

• توی ۵۸٪ موارد، شکست الگو به سمت بالا (صعودی) اتفاق می‌افته و بازار یه روند صعودی رو شروع می‌کنه.
• توی ۶۰٪ موارد، هدف قیمتی با روش حداکثر ارتفاع مثلث توی شکست صعودی محقق می‌شه و تریدرها به سود مورد نظرشون می‌رسن.
• توی ۷۰٪ موارد، هدف قیمتی توی شکست نزولی به دست می‌یاد، که نشون می‌ده حرکت نزولی قوی‌تره.
• توی ۷۸٪ موارد، خروج نزولی وقتی اتفاق می‌افته که قیمت توی یک‌سوم پایینی محدوده سالانه‌ست، یعنی توی سطوح پایین‌تر بازار.
• توی تایم‌فریم‌های بلندمدت (مثل روزانه یا هفتگی)، دقت الگو به ۶۵٪ می‌رسه، چون نوسانات کوتاه‌مدت کمتر اثر می‌ذارن.

این اعداد نشون می‌دن که الگوی کف پهن شونده یه الگوی دوطرفه و پتانسیل‌داره، ولی به‌خاطر پیچیدگیش باید با دقت تحلیلش کنی. یه نکته جالب از داده‌ها اینه که توی بازار کریپتو، شکست‌های نزولی این الگو توی دوره‌های اصلاح بازار (مثلاً بعد از ریزش ۱۵٪ یا بیشتر) شایع‌ترن و معمولاً با حجم بالای معاملات همراهن.

نکات کلیدی برای استفاده از کف پهن شونده

برای اینکه بهترین نتیجه رو از این الگو بگیری و توی تریدات موفق‌تر باشی، این نکات رو توی ذهنت نگه دار:

• الگوی کف پهن شونده نشون‌دهنده عدم تصمیم‌گیری و بی‌ثباتی توی بازاره، پس صبر کن تا شکست با حجم بالا تأیید بشه.
• حرکت نزولی بعد از شکست معمولاً قوی‌تر از صعودیه، پس اگه بازار توی یه روند نزولی قویه، بیشتر حواست به شکست پایینی باشه.
• بعد از ۵ برخورد با خطوط حمایت و مقاومت، احتمال شکست توی برخورد بعدی به ۸۰٪ می‌رسه و بعد از ۶ برخورد به ۹۰٪، پس تعداد برخوردها رو بشمار.
• توی بازار کریپتو، اخبار و شایعات می‌تونن شکست رو سریع‌تر کنن، مثلاً یه خبر مثبت مثل تأیید ETF می‌تونه صعود رو تقویت کنه.

یه نکته پیشرفته‌تر اینه که به رفتار بازار قبل از تشکیل الگو نگاه کنی. اگه بازار قبل از الگو یه ریزش شدید داشته و بعد نوساناتش زیاد شده، احتمال اینکه الگوی کف پهن شونده یه سیگنال قوی بده بیشتره. اینجور مواقع، الگو نشون‌دهنده یه تغییر مهم توی تعادل بین خریدارها و فروشنده‌هاست.

چطور از اشتباهات رایج جلوگیری کنیم؟

بعضی تریدرها عجله می‌کنن و قبل از اینکه الگو کامل بشه وارد معامله می‌شن، که باعث می‌شه توی نوسانات تصادفی گیر بیفتن. یا گاهی الگو رو با مثلث یا کنج اشتباه می‌گیرن. برای اینکه گاف ندی، صبر کن تا حداقل ۵ برخورد با خطوط رو ببینی و شکست با حجم بالا تأیید بشه. یه راه خوب اینه که تایم‌فریم‌های مختلف رو چک کنی؛ اگه الگو توی تایم‌فریم‌های بالاتر هم واضحه، اعتماد بیشتری بهش داشته باش.

مثال‌های واقعی از الگوی کف پهن شونده

بیایم با چند مثال واقعی از بازار کریپتو این الگو رو بهتر بشناسیم و ببینیم توی عمل چطور کار می‌کنه:

مثال ۱: بیت‌کوین – دسامبر ۲۰۲۴

توی دسامبر ۲۰۲۴، بیت‌کوین توی تایم‌فریم ۴ ساعته بعد از ریزش از ۷۰,۵۰۰ دلار به ۶۸,۰۰۰ دلار، یه الگوی کف پهن شونده تشکیل داد. خط حمایت از ۶۸,۰۰۰ دلار و خط مقاومت از ۷۰,۵۰۰ دلار شروع شد. بعد از ۵ برخورد، قیمت از ۷۰,۰۰۰ دلار به بالا شکست و توی ۱۲ ساعت به ۷۱,۸۰۰ دلار رسید. حجم معاملات موقع شکست ۳۵٪ بیشتر از میانگین بود.

مثال ۲: اتریوم – فوریه ۲۰۲۵

توی فوریه ۲۰۲۵، اتریوم توی تایم‌فریم روزانه از ۴۵۵۰ دلار به ۴۳۰۰ دلار افتاد و یه کف پهن شونده ساخت. خط حمایت توی ۴۳۰۰ دلار و خط مقاومت توی ۴۵۵۰ دلار بود. بعد از ۶ برخورد، قیمت از ۴۳۵۰ دلار به پایین شکست و توی دو روز به ۴۲۰۰ دلار رسید. حجم معاملات موقع شکست ۲۸٪ بالا رفت.

الگوهای نموداری مرتبط

جمع‌بندی و قدم بعدی

الگوی کف پهن شونده یه ابزار جالب و دوطرفه‌ست که می‌تونه نقاط صعودی یا نزولی بازار رو بهت نشون بده. با خطوط واگراش تشخیصش یه کم سخت‌تره، ولی اگه درست تحلیلش کنی، می‌تونی سود خوبی ازش ببری. همیشه حجم معاملات و تعداد برخوردها رو چک کن تا سیگنالت مطمئن‌تر بشه. اگه می‌خوای حرفه‌ای‌تر بشی و از تحلیل‌های دقیق‌تر و سیگنال‌های هوشمند استفاده کنی، یه سر به طرح‌های عضویت ویژه و ابزارهای هوش مصنوعی کریپتو ما بزن. کلی آموزش و ابزار منتظرته که می‌تونه تریدت رو به سطح بعدی ببره!