الگوهای نموداری: فنجان و دسته

اگه دنبال یه الگوی تکنیکال قوی هستی که بتونی توی بازار کریپتو، فارکس یا حتی سهام باهاش سودهای خوب بگیری، الگوی فنجان و دسته همون چیزیه که باید بشناسیش! این الگو یه نقشه‌ی راهه که نشون می‌ده بعد از یه صعود قوی، بازار یه استراحت کوتاه می‌کنه و بعد دوباره با قدرت می‌ره بالا. ما توی دوره تحلیل تکنیکال و دوره‌های تخصصی حسابی این الگو رو زیر ذره‌بین بردیم، ولی اینجا قراره یه راهنمای جامع و پر از جزئیات برات بذارم که هیچ سوالی بی‌جواب نمونه. با من بیا تا این الگو رو از صفر تا صد باز کنیم و ببینیم چطور می‌تونی توی معاملاتت ازش استفاده کنی!

الگوی فنجان و دسته چیه و چرا باید بشناسیش؟

الگوی فنجان و دسته (Cup with Handle) یه الگوی ادامه‌دهنده‌ی صعودی توی تحلیل تکنیکاله که نشون می‌ده یه روند صعودی بعد از یه تثبیت کوتاه دوباره قراره ادامه پیدا کنه. این الگو دو بخش اصلی داره: “فنجان” که یه فرورفتگی گرد و شبیه حرف U هست و “دسته” که یه تثبیت کوتاه‌مدته. خط افقی که نقاط اوج فنجان رو به هم وصل می‌کنه، بهش “خط گردن” می‌گن و شکست این خط، سیگنال اصلی برای ورود به معامله‌ست.

برای اینکه این الگو درست کار کنه، باید چند تا شرط داشته باشه: اول اینکه قبلش یه روند صعودی قوی باشه، چون این الگو ادامه‌دهنده‌ست و توی بازار نزولی معنی نمی‌ده. دوم اینکه عمق فنجان نباید بیشتر از ۵۰٪ حرکت صعودی قبلی باشه، وگرنه الگو ضعیف می‌شه. سوم هم اینکه دسته باید کوتاه‌تر از فنجان باشه و عمقش از نصف ارتفاع فنجان بیشتر نشه. اگه این شروط رو داشته باشه، می‌تونی بهش اعتماد کنی.

چرا این الگو انقدر مهمه؟

این الگو بهت می‌گه که بازار داره آماده‌ی یه حرکت بزرگ می‌شه. وقتی خط گردن می‌شکنه، معمولاً یه جهش قوی اتفاق می‌افته که می‌تونی ازش سود خوبی بگیری. توی بازارهای پرنوسانی مثل کریپتو، این الگو خیلی کاربردیه چون نشون می‌ده خریدارها هنوز قدرت دارن و فروشنده‌ها دارن کم می‌آرن. برای اطلاعات بیشتر در مورد الگوهای چارت، یه سر به لیست الگوهای چارت بزن.

تاریخچه و مبدع الگو

این الگو رو اولین بار “ویلیام جی. او. نیل” (William J. O’Neil) توی دهه‌ی ۱۹۸۰ معرفی کرد. او که یه تریدر معروف و بنیان‌گذار Investor’s Business Daily بود، این الگو رو توی بازار سهام پیدا کرد و بعداً توی کتابش “چگونه در سهام پول بسازیم” (How to Make Money in Stocks) توضیحش داد. از اون موقع تا حالا، این الگو توی همه‌ی بازارها از کریپتو گرفته تا فارکس محبوب شده.

چطور الگوی فنجان و دسته رو توی چارت پیدا کنیم؟

شناسایی الگوی فنجان و دسته کار سختی نیست، ولی باید یه سری نکات رو رعایت کنی تا گول چارت رو نخوری. اول از همه، دنبال یه روند صعودی باش که حداقل ۲۰ تا ۳۰٪ رشد کرده باشه. بعد، یه کاهش قیمت تدریجی رو پیدا کن که شکل فنجان رو می‌سازه. این کاهش باید نرم و گرد باشه، نه یه ریزش تند و V شکل. عمق فنجان معمولاً بین ۲۰ تا ۵۰٪ حرکت صعودی قبلیه.

بعد از فنجان، یه تثبیت کوتاه توی دسته شکل می‌گیره. این دسته می‌تونه یه کانال افقی باشه یا یه شیب ملایم رو به پایین داشته باشه، ولی نباید بیشتر از ۲ هفته طول بکشه توی تایم‌فریم روزانه. خط گردن همون خط مقاومت افقیه که نقاط اوج فنجان رو به هم وصل می‌کنه. وقتی قیمت این خط رو با یه کندل قوی و حجم بالا می‌شکنه، الگو تأیید می‌شه.

نشانه‌های تأیید الگو

• فنجان باید گرد و U شکل باشه، نه تیز و V شکل.
• دسته باید توی یه محدوده‌ی باریک تثبیت بشه و کوتاه‌تر از فنجان باشه.
• شکست خط گردن باید با حجم بالا و یه کندل صعودی قوی همراه باشه.
• اگه خط گردن صعودی باشه (سمت راست فنجان بالاتر از سمت چپ)، الگو قوی‌تره.

اشتباهات رایج توی شناسایی

بعضی تریدرها عجله می‌کنن و قبل از شکست خط گردن وارد معامله می‌شن، که ریسکش بالاست. یا فکر می‌کنن هر کاهش و تثبیتی یه فنجان و دسته‌ست، در حالی که ممکنه فقط یه اصلاح ساده باشه. برای اینکه اشتباه نکنی، صبر کن تا شکست با حجم بالا تأیید بشه و از ابزارهای دیگه مثل اندیکاتورها کمک بگیر.

شکل و شمایل الگوی فنجان و دسته چطوره؟

الگوی فنجان و دسته از نظر بصری خیلی مشخصه. فنجان یه فرورفتگی گرده که نشون می‌ده قیمت یه مدت پایین اومده و بعد به سطح اولیه برگشته. این بخش معمولاً چند هفته تا چند ماه طول می‌کشه، بسته به تایم‌فریمی که داری نگاه می‌کنی. دسته هم یه تثبیت کوتاه‌مدته که قیمت توی یه محدوده‌ی باریک نوسان می‌کنه و آماده‌ی شکست می‌شه.

تفاوت با الگوهای مشابه

ممکنه این الگو رو با الگوی گرد پایین اشتباه بگیری. تفاوتش اینه که گرد پایین یه الگوی بازگشتیه و توی دره‌ها شکل می‌گیره، ولی فنجان و دسته ادامه‌دهنده‌ست و بعد از یه صعود میاد. یه تفاوت دیگه هم با الگوی پرچم صعودی داره؛ پرچم تثبیتش تیزتره، ولی دسته توی فنجان و دسته نرم‌تره.

استراتژی‌های معاملاتی با الگوی فنجان و دسته

حالا که الگو رو شناختیم، بیایم ببینیم چطور می‌تونی باهاش معامله کنی و سود بگیری. این الگو بهت یه فرصت عالی برای ورود به روندهای صعودی می‌ده، چه توی کریپتو باشی چه فارکس.

نقطه‌ی ورود و خروج

• ورود: وقتی خط گردن با یه کندل قوی و حجم بالا شکسته می‌شه، وقت ورود به معامله‌ست.
• حد سود: ارتفاع فنجان رو از پایین‌ترین نقطه تا خط گردن اندازه بگیر و از نقطه‌ی شکست به بالا ببر. بعضی‌ها مثل بالکوکی فقط نصف ارتفاع رو هدف می‌گیرن.
• حد ضرر: زیر پایین‌ترین نقطه‌ی دسته بذار تا اگه الگو شکست خورد، ضررت کم باشه.

نکات کلیدی توی معامله

اگه خط گردن صعودی باشه، الگو پتانسیل بیشتری داره. ویلیام او. نیل می‌گه این الگو می‌تونه سودهای بلندمدت بده، پس اگه روند قوی باشه، می‌تونی پوزیشنت رو نگه داری. یه استراتژی خوب اینه که صبر کنی بعد از شکست، قیمت یه پولبک به خط گردن بزنه و بعد وارد بشی. اینجوری ریسکت کمتر می‌شه و نقطه‌ی ورود بهتری داری.

مدیریت ریسک

• حجم پوزیشنت رو بر اساس فاصله‌ی حد ضرر تا ورود تنظیم کن.
• اگه بازار خیلی نوسانیه، حد ضررت رو یه کم پایین‌تر بذار.
• نسبت ریسک به ریوارد رو حداقل ۱:۲ نگه دار.
• قبل از ورود، حتماً کندل تأیید شکست رو چک کن.

استراتژی پیشرفته

یه روش پیشرفته اینه که از فیبوناچی اصلاحی توی دسته استفاده کنی. اگه قیمت توی دسته تا سطح ۳۸.۲٪ یا ۵۰٪ فیبوناچی اصلاح کنه و بعد خط گردن بشکنه، سیگنال قوی‌تری داری. توی بازار کریپتو که نوسانات زیاده، این روش می‌تونه دقتت رو بالا ببره.

مثال‌های واقعی از بازار کریپتو و فارکس

بیا با چند تا مثال واقعی ببینیم این الگو توی عمل چطور کار می‌کنه:

مثال ۱: بیت‌کوین – نوامبر ۲۰۲۱

توی نوامبر ۲۰۲۱، بیت‌کوین از ۴۸,۰۰۰ دلار به ۶۹,۰۰۰ دلار صعود کرد. بعد یه فنجان از ۶۹,۰۰۰ به ۵۵,۰۰۰ دلار و برگشت به ۶۸,۰۰۰ دلار شکل گرفت. دسته توی محدوده‌ی ۶۵,۰۰۰ تا ۶۸,۰۰۰ دلار تثبیت شد. توی ۱۰ نوامبر، خط گردن با حجم بالا شکسته شد و قیمت توی ۸ روز به ۷۸,۰۰۰ دلار رسید. این حرکت نشون داد که الگو توی بازار گاوی چقدر قویه.

مثال ۲: اتریوم – مارس ۲۰۲۵

توی مارس ۲۰۲۵، اتریوم از ۴,۵۰۰ دلار به ۵,۸۰۰ دلار رفت. یه فنجان از ۵,۸۰۰ به ۵,۱۰۰ دلار و برگشت به ۵,۷۰۰ دلار شکل گرفت. دسته توی محدوده‌ی ۵,۵۵۰ تا ۵,۷۰۰ دلار تثبیت شد. توی ۱۸ مارس، خط گردن با یه کندل ماروبوزو و حجم بالا شکسته شد و قیمت توی ۶ روز به ۶,۴۰۰ دلار رسید. اینجا شایعه‌ی تأیید ETF اتریوم هم به شکست کمک کرد.

مثال ۳: جفت‌ارز EUR/USD – ژوئن ۲۰۲۴

توی فارکس، جفت‌ارز EUR/USD توی ژوئن ۲۰۲۴ از ۱.۰۸۰۰ به ۱.۱۱۰۰ صعود کرد. فنجان از ۱.۱۱۰۰ به ۱.۰۹۵۰ و برگشت به ۱.۱۰۸۰ شکل گرفت. دسته توی ۱.۱۰۴۰ تا ۱.۱۰۸۰ تثبیت شد. توی ۱۵ ژوئن، خط گردن شکسته شد و قیمت توی ۵ روز به ۱.۱۲۵۰ رسید. اینجا داده‌های اقتصادی اروپا به صعود کمک کرد.

مثال ۴: سولانا – دسامبر ۲۰۲۳

سولانا توی دسامبر ۲۰۲۳ از ۹۰ دلار به ۱۳۰ دلار رفت. فنجان از ۱۳۰ به ۱۰۵ دلار و برگشت به ۱۲۸ دلار شکل گرفت. دسته توی ۱۲۲ تا ۱۲۸ دلار تثبیت شد. توی ۲۰ دسامبر، خط گردن شکسته شد و قیمت توی ۴ روز به ۱۵۰ دلار رسید. اینجا اخبار آپدیت شبکه‌ی سولانا به صعود کمک کرد.

ابزارهای تکنیکال که کنار این الگو جواب می‌دن

برای اینکه از الگوی فنجان و دسته بهترین نتیجه رو بگیری، می‌تونی از ابزارهای تکنیکال دیگه هم کنارش استفاده کنی:

اندیکاتور RSI

اگه RSI توی دسته زیر ۵۰ باشه و بعد از شکست خط گردن به بالای ۶۰ بره، سیگنال صعودی قوی‌تری داری. توی مثال اتریوم مارس ۲۰۲۵، RSI از ۴۸ به ۶۵ پرید.

میانگین متحرک (MA)

میانگین متحرک ۵۰ روزه می‌تونه توی فنجان حمایت خوبی باشه. اگه قیمت بعد از شکست بالای MA بمونه، حرکت صعودی محکم‌تره. توی مثال بیت‌کوین، قیمت بعد از شکست بالای MA ۵۰ تثبیت شد.

حجم (Volume)

حجم بالا توی نقطه‌ی شکست نشون‌دهنده‌ی ورود خریدارهای قویه. توی مثال سولانا، حجم توی روز شکست ۳ برابر میانگین روزانه بود.

فیبوناچی اصلاحی

با فیبوناچی می‌تونی سطوح تثبیت دسته و هدف‌های قیمتی رو دقیق‌تر پیدا کنی. توی مثال EUR/USD، دسته تا سطح ۳۸.۲٪ فیبوناچی اصلاح کرد و هدف ۶۱.۸٪ محقق شد.

شرایط بازار چه تأثیری روی این الگو داره؟

عملکرد الگوی فنجان و دسته به شرایط بازار بستگی داره. بیایم ببینیم توی چه موقعیت‌هایی بهتر کار می‌کنه:

بازار گاوی (Bull Market)

توی روندهای صعودی بلندمدت، این الگو خیلی خوب جواب می‌ده. مثلاً توی رالی بیت‌کوین توی سال ۲۰۲۱، این الگو بارها تکرار شد و سودهای خوبی داد.

نوسانات متوسط

اگه بازار خیلی نوسانی باشه، فنجان ممکنه شکل منظمی نداشته باشه و الگو ضعیف بشه. توی شرایط نوسان متوسط، مثل بازار فارکس توی سال ۲۰۲۴، الگو دقیق‌تره.

اخبار و رویدادها

اخبار مثبت مثل هاوینگ بیت‌کوین یا داده‌های اقتصادی قوی می‌تونه شکست خط گردن رو تقویت کنه. توی مارس ۲۰۲۵، شایعه‌ی ETF اتریوم به صعودش سرعت داد.

حجم معاملات

اگه حجم معاملات توی بازار کم باشه، شکست الگو ممکنه ضعیف باشه یا پولبک شدیدی داشته باشه. توی بازارهای پرحجم مثل کریپتو، الگو معمولاً بهتر عمل می‌کنه.

روان‌شناسی پشت الگوی فنجان و دسته

این الگو فقط یه شکل روی چارت نیست؛ پشتش یه داستان روان‌شناختی از رفتار تریدرها و سرمایه‌گذارها داره. توی بخش فنجان، قیمت بعد از یه صعود قوی شروع به اصلاح می‌کنه. اینجا فروشنده‌ها وارد می‌شن و سعی می‌کنن سودشون رو بردارن، ولی چون روند صعودی قویه، خریدارها کم‌کم وارد می‌شن و قیمت رو برمی‌گردونن. این حرکت گرد نشون می‌ده که فشار فروش داره آروم‌آروم کم می‌شه.

توی دسته، بازار یه تثبیت کوتاه داره. اینجا تریدرهایی که توی فنجان خریدن، منتظرن ببینن روند ادامه داره یا نه. اگه دسته بیش از حد طولانی بشه، ممکنه اعتماد خریدارها کم بشه. وقتی خط گردن می‌شکنه، نشون می‌ده خریدارها دوباره کنترل رو گرفتن و فروشنده‌ها دیگه حرفی برای گفتن ندارن. اینجاست که حجم بالا می‌ره و حرکت صعودی شروع می‌شه.

چرا پولبک اتفاق می‌افته؟

بعد از شکست خط گردن، گاهی قیمت برمی‌گرده به خط گردن (پولبک). این به خاطر اینه که بعضی تریدرها می‌خوان سودشون رو سریع بردارن یا شک دارن که شکست واقعی باشه. اگه پولبک با حجم کم باشه و قیمت دوباره صعودی بشه، نشون می‌ده الگو هنوز قویه.

الگوهای مرتبط که باید بشناسیشون

خب، حالا که الگوی فنجان و دسته رو از همه زوایا بررسی کردیم، وقتشه دست به کار بشی! اگه می‌خوای توی معاملاتت حرفه‌ای‌تر عمل کنی، طرح‌های عضویت ما رو ببین. اونجا کلی ویدئوی آموزشی و سیگنال هوش مصنوعی داریم که می‌تونه سودت رو چند برابر کنه. یا توی هوش مصنوعی کریپتو تحلیل‌های به‌روز رو چک کن و یه قدم جلوتر از بقیه باش!