بازار رمزارزها همان‌قدر که برای سرمایه‌گذاران جذاب است، برای کلاه‌برداران هم جذابیت دارد. به ویژه آنکه خیلی از افرادی که وارد این عرصه می‌شوند، چیز زیادی از رمزارزها نمی‌دانند. شاید بسیاری از افراد به توصیه‌ی دوستان و آشنایان خود اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. یا با دیدن سودهای دیگران به فکر می‌افتند که شانس خودشان را امتحان کنند. اما ورود به این بازار بدون انجام تحقیقات و تنها از روی شانس، چیزی جز قمار نیست. اصل مهم و اساسی DYOR که به شما می‌گوید تحقیقات خود را انجام دهید، این‌جا هم کاربرد دارد. اما سوال اینجاست که چطور می‌شود فهمید کدام پروژه‌ها واقعا فعال هستند و کدام‌شان هیچ علایم حیاتی ندارند؟ مطالعه‌ی این مطلب به شما کمک می‌کند تا بتوانید با بررسی چند فاکتور میزان فعالیت پروژه‌های مختلف رمزارزی را بررسی کنید.
گام‌هایی برای تشخیص پروژه‌های معتبر
بسیاری از پروژه‌ها در نگاه اول جذاب هستند. مثلا ممکن است مانند پروژه‌های پانزی واقعا سود بدهند و خیلی‌ها را وسوسه کنند. اما از یک جایی به بعد، پول سرمایه‌گذاران را برمی‌دارند و فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند. پس باید این را بپذیریم که فریب خوردن در این بازار اتفاق عجیبی نیست. حتی برای افرادی که گمان می‌کنند هرگز کسی نمی‌تواند سرشان کلاه بگذارد.
برای اینکه بفهمید یک پروژه فعال است یا عملا در بستر مرگ افتاده، باید چند عامل و مسئله‌ی مهم را بررسی کنید. در ادامه این موارد را نام می‌بریم و با هم مرور می‌کنیم. عمل کردن به این راهنما می‌تواند به میزان زیادی از افتادن در دام کلاه‌برداران جلوگیری کند.
بررسی سایت‌های معتبر
اول از همه می‌توانید به چند سایت معتبری که وضعیت کلی پروژه را نشان می‌دهند مراجعه کنید. نمونه‌های بارز این سایت‌ها کوین گیکو و کوین مارکت کپ هستند. حالا سوال اینجاست که در این سایت‌ها باید دنبال چه چیزی بگردیم؟ ما به این سایت‌های معتبر مراجعه می‌کنیم ببینیم پروژه یا رمزارز مورد نظرمان اصلا فعالیتی دارد یا نه. بسیاری از مواقع ممکن است با پروژه‌هایی مواجه شوید که هیچ‌کجا هیچ نشانی از آن نخواهید یافت. در این صورت چطور می‌توانید به آن‌ها اعتماد کنید؟ آیا عاقلانه است که بر پایه‌ی حدس و گمان پیش بروید؟
پس قدم اول این است که به اطلاعاتی کلی در مورد پروژه دست پیدا کنید. در این سایت و البته سایت‌های مشابه دیگر می‌توانید مجموعه‌ای از اطلاعات مفید را در مورد پروژه‌ها به دست بیاورید. اطلاعاتی اعم از کیف پول‌ها، صرافی‌های پشتیبان، مارکت کپ، نمودارها و … که همگی برای بررسی میزان اعتبار یک پروژه باید بررسی شوند.
صرافی‌هایی که از پروژه پشتیبانی می‌کنند
پروژه‌های معتبر در صرافی‌های معتبر لیست می‌شوند. دست‌کم یک صرافی معتبر باید در میان فهرست صرافی‌هایی که ارز موردنظرمان را لیست کرده‌اند به چشم بخورد. اما این امر به تنهایی کافی نیست. حجم معاملات در آن صرافی هم مسئله‌ی مهم دیگری است که نشان از اعتبار بالای پروژه دارد. حجم معاملات پایین به منزله‌ی آن است که دفتر سفارشات عمق کمی دارد و نقدشوندگی پایین آن ارز دست شما را خواهد بست. به هر طریق، حجم معاملات میزان فعال بودن رمزارزتان را به لحاظ اقتصادی نشان می‌دهد و به شما اجازه می‌دهد که خیال‌تان راحت باشد و بدانید که هر زمان به وجه نقد نیاز داشتید، حتما خریدارانی پیدا می‌شوند که بخواهند رمزارزتان را از شما بخرند.
مراجعه به سوشال‌های پروژه
هر پروژه‌ی رمزارزی که راه‌اندازی می‌شود در شبکه‌های اجتماعی مختلف هم کارش را دنبال می‌کند. دیسکورد، گیت هاب، یوتیوب و … از جمله معتبرترین رسانه‌هایی هستند که در آن‌ها می‌توانید به دنبال سرنخ‌هایی از پروژه‌تان باشید. در برهه‌ای از زمان قرار داریم که قدرت شبکه‌های اجتماعی بسیار بالاست. مطمئنا اگر پروژه‌ای به دنبال حیات طولانی‌مدت است، پس به جامعه‌ای فعال نیاز دارد.
وبلاگ پروژه و به طور کلی اخبارهای پیرامون آن نیز می‌توانند به خوبی نشان از میزان فعال بودن و زنده بودن پروژه داشته باشند. از جمله مهم‌ترین سایت‌هایی که باید به آن مراجعه کنید، گیت هاب است. با شنیدن نام گیت هاب شاید به این فکر کنید که شما که از کدهای پروژه سر در نمی‌آورید. پس مراجعه به گیت هاب چه فایده‌ای خواهد داشت؟ در جواب باید گفت که اصلا لزومی ندارد که بتوانید کدهای پروتکل را مطالعه کنید. مشاهده‌ی رشته‌ای از ویرایش‌های موجود در مخزن گیت هاب نشان از علایم حیاتی پروژه دارد. مشخص است که وجود تغییرات مداوم در پروژه نشان می‌دهد که توسعه‌دهندگان در حال کار کردن روی آن هستند و همین امر می‌تواند نویدی باشد برای میزان فعال بودن پروژه. سایر بخش‌های گیت هاب اعم از کامیت‌ها، مباحثات یا Issues هم در این میان می‌تواند کمک‌کننده باشد.
البته نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که مخازن عمومی گاهی نمی‌توانند به شما کمک کنند که تصویری مناسب از پروژه و میزان توسعه‌ی آن داشته باشید. چرا که در موارد بسیاری دیده شده که توسعه‌دهندگان کدها را پیش از اجرا در مخازن خصوصی ایجاد می‌کنند و عموم دسترسی به آن را ندارند. در این حالت مراجعه به وبلاگ پروژه می‌تواند کمک‌کننده باشد.
نقشه راه
شاید بهتر بود اول از همه به نقشه‌ی راه اشاره می‌کردیم. این فاکتور آن‌قدر اهمیت دارد که در اولین مراحل بررسی اعتبار یک پروژه، معمولا توصیه می‌شود به آن مراجعه کنید. پس در این مرحله باید ببینید آیا نقشه راهی از پروژه در دست است؟ اگر جواب منفی است که باید گفت اوضاع اصلا خوب نیست. اما اگر نقشه راهی هم وجود داشته باشد مهم است که آن را بررسی کنید. یعنی وجود نقشه راه به تنهایی کفایت نمی‌کند. باید بررسی کنید و ببینید که آیا وعده‌هایی که توسعه‌دهندگان و صاحبان پروژه آن را اعلام کرده‌اند عملی شده یا نه. اگر عملی نشده است چه دلیلی پشت آن وجود داشته؟ شاید دلیل منطقی باشد و شاید هم نباشد.
هم‌چنین نقشه‌ی راه باید به گونه‌ای تدوین شده باشد که کاملا واضح باشد و شما به عنوان مخاطب بتوانید ردپای توسعه و پیشرفت را در پروژه ببینید؛ نه اینکه فقط با چند جمله‌ی امیدوارکننده مواجه شوید که حتی شاید امکان عملی شدن هم نداشته باشند.
بررسی اسامی دست‌اندرکاران پروژه
هدف از بررسی فعال بودن یک پروژه این است که به اشتباه در دام پروژه‌های قلابی گیر نیفتیم. خیلی از پروژه‌ها اصلا هیچ اطلاعاتی از تیم سازنده و توسعه‌دهنده‌ی خود منتشر نمی‌کنند و اصلا هیچ ردپایی از آن‌ها به چشم نمی‌خورد. چنین پروژه‌ای مشکوک است. بهترین حالت آن است که بتوانید رزومه‌ی دست‌اندرکاران پروژه را بررسی کنید و ببینید که چه سوابقی در کارنامه‌ی آن‌ها وجود دارد. مثلا اگر اسم فردی را ببینید که قبلا در چند پروژه‌ی موفق دیگر شرکت کرده و حضور موثری داشته است، طبیعی است که این امر یک نکته‌ی مثبت و کلیدی در اعتبار پروژه به شمار می‌رود.
در سال ۲۰۱۷ که غوغای عرضه اولیه‌ها بیداد می‌کرد، پروژه‌هایی کلید خوردند و به مردم معرفی شدند که از تیم توسعه‌دهنده‌ی آن‌ها هیچ اثری نبود. می‌بینید؟ به همین سادگی گاهی می‌شود به تقلبی بودن و غیرفعال بود پروژه‌ها پی برد. به جز این باید بتوانید به اطلاعات اعضا دسترسی داشته باشید و مطمئن شوید که اطلاعات آن‌ها قابل تایید است. می‌توانید شبکه‌های اجتماعی آن‌ها را پیدا کنید و ببینید که آیا واقعا سوابق مرتبطی دارند یا نه.
کلام پایانی
زمانی که می‌خواهید نبض یک پروژه را بگیرید و به دنبال علایم حیاتی آن باشید، قطعا باید در قدم اول خودتان دست به کار شوید و تحقیقاتی انجام دهید. پروژه‌های فعال را می‌توانید در گیتهاب و سایر شبکه‌های اجتماعی بررسی کنید. نقشه‌ی راه و توکنومیک پروژه می‌تواند به شما این نوید را بدهد که آیا با یک پروژه‌ی مرده طرفید یا واقعا پروژه‌ای پیش روی شماست که مدام در حال تغییر و تحول است و قرار است در آینده پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشد. می‌توانید به پروژه‌های معتبری مثل سولانا نگاه کنید و ببینید که در طول عمر خود چه دستاوردهایی را کسب کرده‌اند. شاید در نگاه اول بررسی این مسائل سخت باشد؛ اما پس از مدتی می‌توانید تبحر لازم را در تشخیص میزان فعال بودن پروژه‌ها به دست آورید و با خیالی آسوده‌تر اقدام به سرمایه‌گذاری کنید.