آشنایی با مفهوم روند، رنج و کانال

وقتی تصمیم به معامله می‌گیریم، تشخیص این مسئله که رمزارز موردنظرمان در چه جهتی در حرکت است مسئله‌ی مهمی است. آیا رو به رشد است یا در حال ریزش؟ البته به این راحتی نمی‌توان این مسئله را تشخیص داد. چرا که ممکن است در یک نگاه حدس بزنید که مسیر حرکت یک رمزارز نزولی است، در حالی‌که روند آن واقعا صعودی است و شما با نگاه کردن به چند حرکت اخیر اشتباه کرد‌ه‌اید. ترسیم خط روند همان چیزی است که به آن نیاز داریم و می‌توانیم به کمک آن مشکل خود را حل کنیم. یعنی یک خط راهنما که به ما کمک می‌کند مسیر حرکتی دارایی را به خوبی تشخیص دهیم و حتی ادامه یا برگشت آن را پیش‌بینی کنیم. در ادامه توضیحاتی در مورد چیستی خط روند و نحوه‌ی ترسیم و شناسایی آن بیان می‌کنیم.

خط روند چیست؟

پاسخ به این سوال ساده است. خط روند خطی است که مسیر کلی دارایی را به ما نشان می‌دهد. به بیان دیگر خط روند نشان‌گر رفتار دارایی است که می‌تواند صعودی باشد یا نزولی یا این‌که اصلا جهت مشخصی نداشته باشد. مثلا وقتی می‌گوییم خط روند بیت کوین نزولی است، نشان از آن دارد که بیت کوین در مسیری رو به پایین در حال حرکت است. به طور معکوس خط روند صعودی از افزایش قیمت آن رمزارز خبر می‌دهد. پس زمانی که می‌خواهید اقدام به معامله کنید بسیار مهم است که بتوانید جهت کلی آن را پیدا کنید. تصویر زیر نمونه‌ای خط روند بیت کوین را نشان می‌دهد. در این تصویر به وضوح می‌توان دید که بیت کوین حرکتی رو به پایین داشته که منجر به کاهش قیمت آن شده است.

خط روند در حقیقت همان حمایت و مقاومت است. منتهی به شکل افقی ترسیم نمی‌شود و همان‌طور که در تصویر بالا هم مشخص است، مورب است. چرا که این خط هم‌زمان با رشد قیمت شکل می‌گیرد و به شدت به میزان عرضه و تقاضا در دارایی وابسته است. خط روند صعودی مثل حمایت عمل می‌کند و مانع از ریزش بیشتر قیمت‌ها می‌شود. اما در خط روندهای نزولی، شاهد تشکیل سطح مقاومت هستیم که نمی‌گذارد قیمت از یک محدوده خاص بالاتر برود. این وضعیت تا زمانی که خط روند شکسته شود ادامه خواهد داشت.

خط روند به شما کمک می‌کند برخی از استراتژی‌ها را پیاده کنید. می‌توانید به کمک ابزارهای مختلف نشانه‌های برگشت روند را بیابید و در مسیری مناسب اقدام لازم را انجام بدهید.

ارتباط خط روند و تایم فریم

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در تشخیص خط روند وجود دارد، توجه به تایم فریم است. گاهی پیش می‌آید که دو معامله‌گر در یک زمان واحد، روند متفاوتی را برای یک رمزارز مشخص در نظر می‌گیرند. این مسئله ناشی از تفاوت تایم فریم انتخابی است. فرض کنید شما تایم فریم پنج دقیقه‌ای را مدنظر دارید ولی شخصی دیگر در حال بررسی همان رمزارز روی تایم فریم چهار ساعته است. اجازه بدهید این دو مورد را با یک مثال تصویری بیان کنیم تا بهتر مشخص شود که منظور از تایم فریم و اثر آن در ترسیم خط روند چیست.

سمت چپ تصویر مربوط به تایم فریم پنج دقیقه‌ای است و سمت راست به تایم فریم ۴ ساعته اختصاص دارد. این دو نمودار هر دو مربوط به رمزارز APE هستند. تنها تفاوت آن‌ها در تایم فریم‌شان است. در تایم فریم چهارساعته شاهد ریزشی شدیدتر هستیم و به نظرمان می‌رسد که قیمت روندی کاملا نزولی دارد. اما در نمودار سمت راست چنین به نظر می‌رسد که رمزارز در حرکات اخیرش رو به بالا حرکت کرده است. البته تریدرهای حرفه‌ای از هر دو چارت استفاده می‌کنند. آن‌ها معمولا برای تعیین روند اصلی به تایم فریم‌های بالاتر می‌روند. ولی برای تعیین نقطه‌ی دقیق ورود از تایم فریم‌های پایین‌تر استفاده می‌کنند. هرچند سبک معاملاتی افراد با هم متفاوت است ولی این روش، مرسوم‌ترین روشی است که وجود دارد.

در نمودار شما هر کندل نشان‌گر پنج دقیقه از حرکت رمزارز است. در حالی که هر کندل در تایم فریم چهارساعته، دربردارنده‌ی اطلاعات قیمت آغازی، پایانی، بیشترین و کمترین قیمت در طی چهار ساعت است. مشخص است که تایم فریم طولانی‌تر بیشتر به گذشته وابسته است و تایم فریم کوتاهی مثل پنج دقیقه‌ای بیشتر حرکات اخیر قیمت را مدنظر دارد. پس طبیعی است که روندها در تایم فریم‌های مختلف با هم متفاوت باشند. پس حواس‌تان باشد که دارید در چه تایم فریمی نمودار را نگاه می‌کنید.

خط روند استاندارد چیست؟

یکی از مسائل مهمی که معامله‌گران، به ویژه افراد مبتدی‌تر با آن مشکل دارند این است که ممکن است روند را به اشتباه تشخیص دهند. پس بهتر است در این قسمت به این مسئله هم اشاره کنیم تا بتوانید به درستی خط روند را شناسایی کنید.

اما از کجا بفهمیم خط روندمان معتبر است و در واقع می‌شود اسم خط روند را روی آن گذشت؟ مهم‌ترین مشخصه‌ی خط روند معتبر آن است که حداقل در سه نقطه برخورد داشته باشد. یعنی اگر نمودار قیمت در سه نقطه به خط روند برخورد کرده باشد می‌شود آن روند را معتبر دانست. تصویر زیر به خوبی می‌تواند این مسئله را نشان دهد.

می‌بینید که قیمت طی چندین مرتبه تلاش خط روند را لمس کرده است. حتی گاهی به شکل موقت آن را شکسته ولی در ادامه موفق نبوده است. تا این‌که سرانجام موفق به شکست شده است و مسیرش را تغییر داده است.

برای ترسیم خط روند صعودی لازم است که کف‌های قیمت را به هم متصل کنیم. خط روند نزولی نیز از اتصال سقف‌های قیمت به وجود می‌آیند. بیشتر تحلیل‌گران معتقدند خط روند‌هایی که شیب خیلی تندی دارند چندان معتبر نیستند و به زودی می‌شکنند.

شکست خط روند یعنی چه؟

در مورد خط روند اصطلاح دیگری را نیز بسیار می‌شنویم. مثلا می‌گویند خط روند شکسته شد. زمانی که نمودار قیمت، دیگر روی خط روند حرکت نکند و برخلاف آن پیش برود، از این اصطلاح استفاده می‌کنیم. مثلا فرض کنید روند نزولی است، ولی از نقطه‌ای به بعد قیمت دیگر روی آن روند نزولی حرکت نمی‌کند و تغییر جهت می‌دهد (مثل شکل بالا). پس از این اتفاق است که خط روند فعلی به پایان رسیده است و هم‌زمان با بازگشت روند، با افزایش قیمت و حرکت صعودی مواجه خواهیم بود. البته بعضی از مواقع ممکن است شکست فیک و نادرست باشد که این موارد را در آموزش‌های پیشرفته‌تر توضیح می‌دهیم.

رنج (Range) چیست؟

اما همیشه این‌طور نیست که روند دارایی یا صعودی باشد یا نزولی. حتما شنیده‌اید که مثلا می‌گویند بیت کوین در حال رنج زدن است. یا می‌گویند بازار رنج است. این به آن معنی است که روند مشخصی بر دارایی حاکم نیست. در حقیقت حرکت بازار در زمان‌های رنج به گونه‌ای است که افت و خیز خاصی به چشم نمی‌خورد. یعنی رمزارز بین دو محدوده‌ی سقف و کف در حال نوسان است و تغییرات قیمتی خاصی حاصل نمی‌شود. در تصویر زیر می‌توانید ببینید که رمزارز مونرو طی چندین کندل در یک محدوده‌ی کمتر از دو دلاری نوسان داشته است و میان یک سقف و کف مشخص حرکت می‌کرده. پس از مدتی این حرکت به پایان رسیده است و بعد از آن شاهد ریزشی شدید در این رمزارز بوده‌ایم.

شناسایی بازار رنج از آن جهت مهم است که با تشخیص آن، بسیاری از معامله‌گران منتظر می‌مانند و نقطه‌ای را پیدا می‌کنند که بازار از این حالت خارج شود. به این ترتیب خودشان را از قبل برای حرکات صعودی یا نزولی آماده می‌کنند و می‌توانند در زمان مناسب اقدامات لازم را انجام بدهند. به غیر از این، برخی از استراتژی‌های معاملاتی هم وجود دارند که فقط در بازارهای روندی جواب می‌دهند یا به طور معکوس در بازارهای رنج عملکرد بهتری دارند. به همین خاطر است که اولین گام معامله و تحلیل، شناسایی وضعیت بازار است که ممکن است یا صعودی باشد، یا نزولی و یا رنج.

کانال چیست؟

حالا که با خط روند آشنا شدیم می‌توانیم کانال را هم توضیح بدهیم. کانال در حقیقت همان خط روند است. چرا که کانال نیز می‌تواند به صورت صعودی، نزولی و یا افقی (خنثی یا رنج) باشد. تفاوتش هم در این است که برای ترسیم کانال به دو خط روند احتیاج داریم. این دو خط روند محدوده‌ی حرکتی کانال را نشان می‌دهند که یکی به عنوان مقاومت عمل می‌کند و دیگری به عنوان حمایت. تصویر زیر را ببینید:

این تصویر یک کانال نزولی را نشان می‌دهد. زمانی می‌توانیم از وجود کانال مطمئن شویم که قیمت در محدوده‌ی دو خط موازی رشد کند، کاهش پیدا کند یا بدون تغییر به حرکتش ادامه بدهد. اگر دو خط به صورت صعودی با هم موازی باشند کانال‌مان صعودی است و اگر این دو خط موازی به صورت نزولی باشند در‌ آن صورت کانال‌مان نزولی است (مثل تصویر بالا). زمانی هم که دو خط به صورت افقی با هم موازی باشند کانال خنثی یا افقی است که پیش‌تر در قسمت توضیح رنج، تصویر آن را با هم مشاهده کردیم. در این حالت قیمت فقط در حال نوسان در یک سقف و کف افقی است و هیچ رشدی ندارد.

به این نکته توجه کنید که در هر کانال، خط اصلی همان خط روند است. یعنی اگر روندتان صعودی است، اول باید خط روند صعودی را ترسیم کنید که از اتصال کف‌های قیمت یا همان دره‌های بالاتر تشکیل می‌شود. پس از آن است که می‌توانید خط روند موازی با آن را در سقف کانال ترسیم کنید. در سمت مقابل همین شرایط را برای کانال نزولی هم داریم. یعنی در روند نزولی اول از همه باید خط روند نزولی را ترسیم کنیم که از اتصال سقف‌های قیمتی تشکیل می‌شود که یکی پس از دیگری در نقاط پایین‌تر تشکیل می‌شوند. پس از آن هم خط پایینی کانال را موازی با این روند ترسیم می‌کنیم.

کانال هم می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا شکست قیمتی را تشخیص دهند. معمولا زمانی که قیمت به سقف کانال می‌رسد، همه انتظار ریزش دارند. چرا که سقف کانال حکم مقاومت را دارد که اجازه رشد بیشتر را به قیمت نمی‌دهد. به شکل مشابه زمانی که قیمت به کف کانال می‌رسد معامله‌گران انتظار دارند قیمت رشد کند. چرا که خط پایینی کانال همان حمایت است و از ریزش بیشتر جلوگیری می‌کند.

مدت‌زمان عمر کانال بستگی به نیروهای عرضه و تقاضا دارد. چرا که این دو نیرو هستند که منجر به تشکیل حمایت و مقاومت و حرکت دارایی می‌شوند. در ترسیم کانال هم هدف‌مان پیدا کردن روند بازار و البته مومنتوم قیمت است.

کلام پایانی

زمانی که می‌خواهید معامله‌ای انجام دهید، حتما باید قبل از همه چیز تشخیص بدهید که در آن برهه از زمان، حرکت دارایی به کدام سمت است. آیا صعودی است و قیمت در حال رشد است؟ یا این‌که رمزارز موردنظرتان مسیری نزولی را در پیش گرفته است و قیمتش در حال کم شدن است؟ تشخیص این مسئله برای تریدرهای حرفه‌ای راحت‌تر از افراد بدون تجربه و تازه‌کار است. در بیان اهمیت روند این را بدانید که خیلی از استراتژی‌ها بر مبنای تشخیص حرکت دارایی پیاده می‌شوند. یعنی اگر نتوانید روند را به درستی تشخیص بدهید، احتمال ضرر و زیان وجود دارد. ابزارهای زیادی در تحلیل تکنیکال وجود دارند که می‌توانند به صورت پیش‌فرض کانال‌ها و خطوط روند را روی نمودار پیاده کنند. اما بهتر است خودتان از پایه این مفاهیم را یاد بگیرید و مطابق آنچه در بالا آموزش دادیم، اقدام به ترسیم و شناسایی میزان اعتبار آن کنید. پس از مدتی تمرین می‌توانید با سرعت بیشتری این کار را انجام بدهید. در آن صورت است که قادر خواهید بود از روندها و کانال‌ها به روش‌های مختلفی بهره‌مند شوید.