ییلد فارمینگ (Yield Farming) روشی است که طبق آن میتوانید با رمزارزهای خودتان، رمزارزهای بیشتری به دست بیاورید. برای این کار دارایی خود را از طریق قراردادهای هوشمند به دیگران قرض میدهید و در عوض، کارمزد را به صورت رمزارز دریافت میکنید.
کاربران ییلد فارمینگ از روشهای پیچیدهای استفاده میکنند. آنها ارزهای دیجیتال خود را همیشه بین بازارهای وامدهی مختلف جابهجا میکنند تا بازدهی خود را به حداکثر برسانند. آنها همچنین در مورد بهترین استراتژیهای Yield Farming بسیار محرمانه عمل میکنند. چرا؟ هر چه مردم بیشتر دربارهی یک استراتژی بدانند، ممکن است اثربخشی آن کمتر شود. Yield Farming، غرب وحشی امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است، جایی که farmer ها برای به دست آوردن فرصتی به منظور برخورداری از بهترین محصولات با یکدیگر رقابت میکنند. اگر به این موضوع علاقهمند هستید به هیچ وجه ادامهی این مقاله را از دست ندهید.
معرفی
امور مالی غیر متمرکز (DeFi)، خط مقدم نوآوری در بستر بلاکچین است. چه عاملی باعث منحصر به فرد شدن اپلیکیشنهای دیفای شده است؟ این برنامهها نیاز به مجوز ندارند، بدین معنا که هر کسی یا هر چیزی مثل قراردادهای هوشمند با کمک اتصال اینترنت و یک کیف پول میتواند با برنامههای DeFi ارتباط برقرار کند. به علاوه، این اپلیکیشنها به هیچ نوع متصدی یا واسطهای نیاز ندارد. به بیان دیگر، نیازی به اعتماد به طرفین مبادله در آنها وجود ندارد. اما باید دید این اپها چه موارد کاربرد جدیدی را در اختیار کاربران قرار میدهند.
یکی از مفاهیم جدیدی که به وجود آمده، Yield Farming است که یک روش جدید برای کسب درآمد به کمک داراییهای ارز دیجیتال و با استفاده از پروتکلهای نقدینگی بدون نیاز به مجوز است. ییلد فارمینگ به هر کسی اجازه میدهد تا با استفاده از اکوسیستم غیرمتمرکز لگوهای پول (money legos) ساخته شده بر روی اتریوم، درآمد غیرفعال به دست آورد. در نتیجه، ییلد فارمینگ ممکن است نحوهی نگهداری و هولد کردن داراییهای سرمایهگذاران را در آینده تغییر دهد. چرا دارایی های خود را بیکار نگه دارید وقتی میتوانید آنها را برای کسب درآمد بیشتر به کار ببندید؟
در این میان سوالاتی اینچنین هم پیش میآید که یک Yield Farmer چگونه محصولات خود را نگهداری میکند؟ چه نوع بازدهی را میتواند انتظار داشته باشد؟ و اگر به فکر تبدیل شدن به یک Yield Farmer هستید از کجا باید شروع کنید؟ در این مقاله همهی این سوالات را جواب میدهیم.
ییلد فارمینگ (Yield Farming) چیست؟
ییلد فارمینگ که به آن استخراج نقدینگی نیز گفته میشود، راهی برای ایجاد پاداش با ذخایر ارزهای دیجیتال است. به زبان ساده، به معنای نگهداری ارزهای دیجیتال و دریافت پاداش است.
به عبارتی، ییلد فارمینگ میتواند معادل استیکینگ (Staking) باشد. اما هنوز هم درک مفهوم آن پیچیده است. در موارد زیادی، ییلد فارمینگ با کاربرانی سر و کار دارد که عرضهکنندگان نقدینگی (LP) نامیده میشوند و به استخرهای نقدینگی سرمایه اضافه میکنند.
استخر نقدینگی چیست؟ اساسا این مفهوم به قرارداد هوشمندی اشاره میکند که دربردارندهی سرمایه است. عرضهکنندههای نقدینگی در عوض تامین نقدینگی برای استخر، پاداش دریافت میکنند. این پاداش میتواند از طریق کارمزدهای تولید شده توسط بستر دیفای یا منابع دیگر تامین شود.
برخی از استخرهای نقدینگی، پاداش را با چندین توکن پرداخت میکنند. سپس این توکنهای پاداش، به منظور اخذ پاداش در استخرهای نقدینگی دیگر سپردهگذاری میشوند. تا همینجا هم میتوان متوجه میزان پیچیدگی این روش شد. ولی باور اساسی این است که عرضهکنندهی نقدینگی، سرمایه را به استخر نقدینگی میسپارد و در عوض پاداش دریافت میکند.
به طور معمول، ییلد فارمینگ با استفاده از توکنهای ERC-20 اتریوم انجام میشود و پاداشها نیز معمولا نوعی توکن ERC-20 هستند. این مورد میتواند در آینده تغییر کند چرا که اکنون بخش زیادی از ییلد فارمینگ در بلاکچین اتریوم اتفاق میافتد.
اما نوآوریها و پیشرفتها در ارتباط میان بلاکچینها و پیشرفتهای مشابه دیگر، این امکان را برای اپلیکیشنهای دیفای فراهم میکند تا در آینده مستقل از بلاکچین خود عمل کنند. به عبارت دیگر میتوانند بر روی بلاکچینهای دیگر فعالیت کنند و همچنین از قابلیتهای قرارداد هوشمند پشتیبانی کنند.
کاربران ییلد فارمینگ معمولا سرمایهی خود را بین پروتکلهای مختلف به گردش در میآورند تا بازده بیشتری به دست آورند. در نتیجه، بسترهای دیفای میتوانند انگیزههای اقتصادی دیگری را برای جذب سرمایهی بیشتر ارائه کنند. استخرهای نقدینگی درست مثل صرافیهای متمرکز تمایل به جذب نقدینگی بیشتر دارند.
دلایل رونق ییلد فارمینگ
میتوان سود زیاد و آنی ییلد فارمینگ را به آغاز به کار توکن COMP نسبت داد. این توکن، توکن مدیریتی بستر پروتکل Compound است. توکنهای COMP به دارندگان آن، حق مدیریت و حاکمیت در شبکه Compound میدهند. اما اگر کسی بخواهد شبکه را به بیشترین میزان ممکن غیرمتمرکز کند، چگونه میتواند این توکنها را توزیع کند؟
یک روش مرسوم برای شروع یک بلاکچین غیر متمرکز، توزیع الگوریتمی این توکنهای حاکمیتی به همراه محرکهای نقدینگی است. این روش، عرضهکنندگان نقدینگی را با پرداخت پاداش جذب میکند تا به فارم کردن توکن جدید اقدام کنند. یعنی اینکه از این توکنهای جدید استفاده کنند تا بازدهی بیشتری به دست بیاورند.
هر چند این COMP نبود که باعث پیدایش ییلد فارمینگ شد، ولی آغاز به کار این توکن این شیوه توزیع توکن را به سرعت محبوب کرد. از آن زمان، پروژههای دیفای دیگر نیز طرحهای جدیدی را جهت جذب نقدینگی معرفی کردهاند.
ارزش کل قفل شده (TVL) چیست؟
و حالا با یک سوال مهم مواجه هستیم: بهترین راه برای اندازهگیری میزان سلامت بستر ییلد فارمینگ دیفای (DeFi Yield farming) چیست؟ پاسخ ارزش کل قفل شده (Total Value Locked) است. با این شیوه میتوان مقدار توکن بلوکه شده در پروژههای وامدهی دیفای و سایر انواع بازارهای پولی را اندازه گرفت.
به عبارتی، TVL مجموع نقدینگی در استخرهای نقدینگی است. یک شاخص مناسب برای اندازهگیری سالم بودن دیفای و به طور کلی شاخصی جهت ارزیابی بازار دیفای است. همچنین یک معیار موثر برای مقایسه سهم بازار از پروتکلهای مختلف دیفای است.
برای دنبال کردن TVL، بهترین گزینه مراجعه به سایت دیفای پلاس است. میتوان بررسی کرد که کدام بستر بالاترین مقدار اتریوم یا سایر رمزارزهای بلوکه شده در دیفای را دارد. این امکان یک دید کلی درباره وضعیت فعلی ییلد فارمینگ به شما میدهد.
به طور طبیعی، هر قدر که ارزش بیشتری بلوکه شود، ییلد فارمینگ بیشتری نیز اتفاق میافتد. در سایت دیفای پلاس میتوانید TVL را بر اساس اتریوم یا حتی دلار مشاهده کنید که هر کدام از اینها دید مختلفی از شرایط بازارهای پولی دیفای نمایش میدهند.
ییلد فارمینگ چگونه کار می کند؟
ییلد فارمینگ رابطهی نزدیکی با الگویی به نام بازارساز خودکار (AMM) دارد. این الگو به طور معمول با عرضهکنندگان نقدینگی (LP) و استخرهای نقدینگی سروکار دارد.
عرضهکنندگان نقدینگی، رمزارزهای خود را در یک استخر نقدینگی سپردهگذاری میکنند. این استخر از بازاری که به کاربران اجازهی قرض دادن، قرض گرفتن یا مبادلهی توکن را میدهد، پشتیبانی میکند. استفاده از این بسترها مستلزم پرداخت کارمزد به عرضه کنندگان نقدینگی به جهت در اختیار گذاشتن استخر نقدینگی خود است. این اساس کار (Automated Market Maker) را شکل میدهد.
اما اجرای آن در Yield farming به خاطر جدید بودن این فناوری، تا حدی متفاوت است. قطعا در آینده شاهد رویکردهای متفاوتی در خصوص اجرای آن خواهیم بود.
علاوه بر پاداشها، محرک دیگر برای افزودن سرمایه به استخر نقدینگی، توزیع یک توکن جدید است. برای مثال، ممکن است راهی برای خرید مقدار کم توکن در بازار آزاد نباشد. اما امکان دریافت توکن با تامین نقدینگی در یک استخر خاص وجود دارد.
هر چند این یک الزام عمومی نیست ولی اکثر سرمایههای سپردهگذاری شده، استیبل کوینهای وابسته به دلار آمریکا هستند. برخی از استیبل کوینهای معروف مورد استفاده در دیفای DAI، USDT، USDC، BUSD و … هستند. بعضی از پروتکلها توکنهایی تولید میکنند که نشاندهندهی کوین سپرده شده در سیستم است. برای مثال اگر DAI در کامپوند (Compound) سپردهگذاری کردید، cDAI یا DAI کامپوند دریافت میکنید. اگر اتریوم (ETH) خودتان را در کامپوند سپردهگذاری کردید، در ازای آن cETH دریافت میکنید.
همان طور که میتوان تصور کرد، لایههای پیچیدهی زیادی برای این مسئله وجود دارد. شما میتوانید cDAI خود را در پروتکل دیگر که یک توکن ثالث تولید میکند سپردهگذاری کنید و cDAI نیز به نوبهی خود نشاندهندهی DAI شماست و به همین ترتیب ادامه پیدا میکند. دنبال کردن این زنجیرهها واقعا پیچیده و دشوار است.
نحوه محاسبه ییلد فارمینگ
معمولا بازده تخمینی ییلد فارمینگ به طور سالانه محاسبه میشود. به این ترتیب میتوانید بازده یکسالهای را که انتظارش را دارید تخمین بزنید.
برخی از معیارهایی که عمدتا در این فرایند استفاده میشوند عبارتند از: نرخ درصد سالانه (APR) و درصد عملکرد سالانه (APY). تفاوت بین این دو نرخ این است که APR اثر مرکبسازی سود را در نظر نمیگیرد ولی APY آن را لحاظ میکند. سود مرکب به معنای سرمایهگذاری مجدد و مستقیم سودها برای ایجاد بازده بیشتر است (یعنی دریافت سود از سود اولیه). اما این را بدانید که ممکن است APR و APY به جای یکدیگر به کار بروند.
همچنین به یاد داشته باشید که این موارد صرفا تخمین و برآورد هستند. حتی محاسبهی دقیق پاداش کوتاهمدت نیز دشوار است چرا که ییلد فارمینگ بازاری بسیار رقابتی و سریع است و امکان نوسان سریع پاداشها وجود دارد. اگر یک روش ییلد فارمینگ برای مدتی جواب دهد، فارمرهای زیادی از این فرصت بهره میبرند و این باعث میشود مقدار پاداش ییلدینگ کاهش یابد.
به خاطر آن که APR و APY از بازارهای سنتی ناشی میشوند، دیفای باید معیارهای انحصاری و جدید خود را جهت محاسبهی بازده در Yield farming داشته باشد. به خاطر سرعت بالای دیفای، محاسبهی هفتگی یا حتی روزانهی بازده معقولتر است.
وثیقه در DeFi چیست؟
معمولا اگر قصد قرض گرفتن دارایی را دارید، باید وثیقهای معادل با قرض به امانت بگذارید. این وثیقه به عنوان تضمینی برای قرض شماست. وثیقه در این بخش بستگی به پروتکلی دارد که سرمایهی خود را در آن عرضه میکنید ولی شاید لازم باشد مراقب نسبت وثیقهگذاری خود باشید.
اگر ارزش وثیقه، پایینتر از حداقل مورد نیاز برای پروتکل باشد، وثیقهی شما در بازار آزاد نقد خواهد شد (لیکوئید میشود). خب راه مقابله با این مسئله چیست؟ برای جلوگیری از لیکوئید شدن باید وثیقهی بیشتری اضافه کنید.
به بیان دیگر، هر بستر Yield farming مجموعه قوانین خود را دارد. به عنوان نمونه، حداقل وثیقهی لازم برای هر بستر Yield farming مشخص است. به علاوه، این بسترها با مفهومی به نام وثیقهی مازاد سر و کار دارند. وثیقهی مازاد بدین معناست که قرضدهندگان باید ارزشی بیشتر از آن مقداری را که میخواهند قرض بگیرند به عنوان وثیقه بپردازند. با این کار خطر سقوط ارزش رمزارز وثیقه گذاشته شده کاهش مییابد.
بنابراین، اگر پروتکل وام دهی مورداستفادهی شما نسبت وثیقهگذاری ۲۰۰درصدی داشته باشد، این یعنی با هر ۱۰۰ دلاری که سپردهگذاری میکنید، میتوانید ۵۰ دلار قرض بگیرید. به هر حال افزودن وثیقه بیشتر از مقدار ضروری برای کاهش خطر لیکوئید شدن عاقلانه است. از این رو بسیاری از سیستمها از نسبت وثیقهگذاری بسیار بالا مثلا ۷۵۰٪ استفاده میکنند تا کل بستر را از خطر لیکوئید شدن در ایمنی نسبی قرار دهند.
ریسکهای ییلد فارمینگ
ییلد فارمینگ ساده نیست. پر سودترین روشهای ییلد فارمینگ به شدت پیچیده هستند و تنها برای کاربران خبره توصیه میشوند. افزون بر آن، ییلد فارمینگ به طور کلی برای کسانی که سرمایهی زیادی دارند یعنی نهنگها مناسبتر است.
ییلد فارمینگ به آسانی آن چه به نظر میرسد نیست و اگر متوجه کاری که انجام میدهید نباشید، احتمالا سرمایهی خود را به باد میدهید. چند پاراگراف بالاتر توضیح دادیم که چگونه امکان لیکوئید شدن وثیقهی شما وجود دارد. اما از مخاطرات دیگر Yield farming نیز باید آگاه باشید.
یکی از خطرات آشکار ییلد فارمینگ، قراردادهای هوشمند است. به خاطر ماهیت دیفای، بسیاری از پروتکلها توسط تیمهای کوچک با بودجهی محدود ساخته و توسعه داده شدهاند. این موضوع خطر وجود باگ در قراردادهای هوشمند را افزایش میدهد.
حتی در خصوص پروتکلهای بزرگ که توسط شرکتهای برجسته ایجاد میشوند، همواره باگ و نقاط ضعف مشاهده میشود. به خاطر طبیعت برگشتناپذیر بلاکچین، این مسئله میتواند منجر به تحمیل خسارت به سرمایههای کاربران شود. بنابر این زمانی که سرمایه خود را در یک قرارداد هوشمند بلوکه میکنید باید مراقب باشید.
به علاوه، یکی از بزرگترین مزایای دیفای، یکی از بزرگترین خطرات آن نیز میباشد. این مزیت ترکیبپذیری (composability) نام دارد. بیایید ببینیم چطور این ویژگی بر ییلد فارمینگ اثر میگذارد.
همان طور که خاطرنشان کردیم، پروتکلهای دیفای بر بستر قراردادهای هوشمند، نیاز به مجوز خاصی جهت اجرا ندارند و به طور یکپارچه با یکدیگر ترکیب میشوند. این بدین معناست که کل اکوسیستم دیفای همبستگی شدیدی با هر کدام از بلوکهای سازندهی خود دارند. این همان مفهوم ترکیبپذیری است.
چرا این امر یک خطر محسوب میشود؟ اگر تنها یکی از بلوکهای سازنده آنطور که انتظار میرود کار نکند، کل اکوسیستم آسیب میبیند. این یکی از بزرگترین خطرات ییلد فارمینگ و استخرهای نقدینگی است. نه تنها باید به پروتکلی که سرمایهی خود را در آن به صورت سپرده گذاشتید اعتماد کنید بلکه باید به سایر اموری که پروتکل به آنها وابسته است نیز اعتماد داشته باشید.
پروتکل ها و بسترهای ییلد فارمینگ
چطور میتوان پاداش ییلد فارمینگ را به دست آورد؟ در جواب باید گفت که راه معینی برای انجام ییلد فارمینگ وجود ندارد. در واقع ممکن است روشهای ییلد فارمینگ در هر ساعت تغییر کند. هر بستر Yield Farming روش، قوانین و ریسکهای خود را دارد. اگر میخواهید ییلد فارمینگ را شروع کنید، باید با نحوهی کار پروتکلهای نقدینگی غیرمتمرکز آشنا باشید.
تاکنون به طور خلاصه این مفاهیم پایهای را توضیح دادیم: شما در یک قرارداد هوشمند، سرمایهتان را سپردهگذاری میکنید و در عوض آن پاداش دریافت میکنید. اما شیوههای انجام این کار میتواند بسیار متنوع باشد. قابل قبول نیست که کورکورانه سرمایهی خود را سپرده گذاری کنید و منتظر بازده زیادی باشید. بر اساس قوانین اولیهی مدیریت ریسک، باید بتوانید از عهدهی کنترل سرمایهی خود برآیید.
بنابراین جای این پرسش است که محبوبترین بسترهایی که کاربران ییلد فارمینگ استفاده میکنند کدام است؟ آن چه در ادامه میآید، لیست جامعی نیست اما مجموعه پروتکلهایی است که در خصوص روشهای ییلد فارمینگ بسیار حائز اهمیت هستند.
پروتکل کامپاند (Compound Finance)
کامپوند یک بازار پولی الگوریتمی است که به کاربران امکان قرض دادن و قرض گرفتن دارایی را میدهد. هر فردی با در اختیار داشتن کیف پول اتریوم امکان عرضهی اموال در استخر نقدینگی کامپوند و دریافت پاداش را بلافاصله بعد از آغاز مرکب شدن دارد. نرخها به طور الگوریتمی مبتنی بر عرضه و تقاضا تنظیم میشود. کامپوند یکی از پروتکلهای اصلی اکوسیستم ییلد فارمینگ است.
MakerDAO
Maker یک بستر اعتباری غیر متمرکز است که از ایجاد DAI پشتیبانی میکند. DAI یک استیبل کوین است که ارزش آن به طور الگوریتمی به ارزش دلار آمریکا وابسته است. هر فردی میتواند یک Maker Vault که در آن وثیقههایی همچون ETH، BAT، USDC، یا WBTC بلوکه میشوند، باز کند. آنها میتوانند DAI تولید کنند که به عنوان بدهی در مقابل وثیقههای بلوکه شده قرار میگیرد. این بدهی در طول زمان مشمول بهرهای میشود که کارمزد ثبات نام دارد. نرخ کارمزد ثبات از سوی دارندگان توکن MKR وضع میشود.
کاربران ییلد فارمینگ (Yield Farming) میتوانند با کمک Maker، اقدام به ایجاد DAI کنند تا در استراتژیهای ییلد فارمینگ از آن استفاده کنند.
سینتتیکس (Synthetix)
سینتتیکس یک پروتکل دارایی مصنوعی است که به همه اجازهی بلوکه کردن (استیک) توکن شبکه سینتتیکس (SNX) یا اتریوم را به عنوان وثیقه و تولید دارایی مصنوعی در مقابل آن میدهد. اما دارایی مصنوعی چیست؟ این به ترکیبی از داراییهایی اشاره میکند که ارزشی مشابه به داراییهای دیگر دارند. این دارای تقریبا به هر دارایی دیگر اجازهی اضافه شدن به بستر Synthetix را میدهد.
Synthetix به هر نوع دارایی اجازه میدهد تا در آینده برای ییلد فارمینگ از آن استفاده شود. دوست دارید ذخایر بلندمدت طلای خود را در استراتژیهای ییلد فارمینگ استفاده کنید؟ داراییهای مصنوعی میتواند این خواسته شما را برآورده کند.
Aave
Aave یک پروتکل غیرمتمرکز برای قرض دادن و قرض گرفتن است. نرخ سود به صورت الگوریتمی براساس وضعیت فعلی بازار تنظیم میشود. قرضدهندگان در ازای سرمایههای خود، aToken دریافت میکنند. این توکنها بلافاصله بعد از سپردهگذاری مرکب میشوند و سود میدهند. Aave همچنین عملکردهای پیشرفتهتر دیگری مثل وامهای سریع دارد.
Aave به عنوان یک پروتکل قرض دهنده و قرض گیرنده، به میزان زیادی از سوی کاربران ییلد فارمینگ مورد استفاده قرار میگیرد.
یونی سواپ (Uniswap)
یونی سواپ یک پروتکل صرافی غیر متمرکز (DEX) است که امکان مبادله توکنهای ERC-20 را فراهم میکند. تامینکنندگان نقدینگی، توکنی را سپردهگذاری میکنند. سپس تریدرها میتوانند با استفاده از آن در استخر نقدینگی ترید کنند. عرضهکنندگان نقدینگی به خاطر عرضهی نقدینگی، از معاملاتی که در استخرشان انجام شده است، کارمزد به دست میآورند.
یونی سواپ به خاطر ماهیت غیر متمرکزی که دارد، یکی از محبوبترین بسترها برای مبادلهی توکنهای ERC-20 است. این ویژگی برای روشهای ییلد فارمینگ کاربرد زیادی دارد.
به صورت ساده میتوان گفت که صرافی غیرمتمرکز Uniswap یک رابط برای تبادل یکپارچهی توکنهای ERC20 در بستر بلاکچین اتریوم فراهم میکند. در Uniswap با حذف واسطههای غیر ضروری امکان تبادل سریعتر و کارآمدتر فراهم میشود.
کرو فایننس (Curve Finance)
کرو فایننس یک پروتکل صرافی غیر متمرکز است که به طور ویژه برای تبادل بهینهی استیبل کوینها ساخته شده است. Curve برعکس سایر پروتکلهای مشابه همچون یونی سواپ، به کاربران خود اجازهی تبادل مقدار زیاد استیبل کوین را میدهد.
به دلیل وفور استیبل کوینها در ییلد فارمینگ، استخرهای Curve، بخش اصلی زیرساخت Yield Farming محسوب میشوند.
بالانسر (Balancer)
بالانسر یک پروتکل مشابه با Uniswap و Curve است. اما تفاوت اصلی این است که بالانسر اجازه تخصیص توکنهای رایج را در استخر نقدینگی میدهد. این مسئله برای عرضهکنندگان نقدینگی، امکان عرضهی توکنهای شخصیسازی شده را در استخرهای نقدینگی فراهم میکند. درست همانند یونی سواپ، عرضهکنندگان نقدینگی برای معاملاتی که در استخر نقدینگیشان انجام میشود، کارمزد دریافت میکنند.
بالانسر به خاطر انعطافپذیری در ایجاد استخر نقدینگی، یک نوآوری در استفاده از روشهای ییلد فارمینگ (Yield Farming) به حساب میآید.
یرن فایننس (Yearn.finance)
یرن فایننس یک اکوسیستم انباشت غیر متمرکز برای ارائهی سرویسهای قرضدهنده همانند Aave، کامپوند و غیره است. هدف آن، بهینهسازی قرض دادن توکن با استفاده از یافتن الگوریتمی سودآورترین سرویس قرضدهنده است. سرمایهها بعد از سپردهگذاری به yToken تبدیل میشوند که به طور متناوب سود حداکثر را متعادل میکند.
Yearn.finance برای فارمرهایی که نیازمند پروتکلی هستند که به طور خودکار بهترین روش را برای آنها برمیگزیند، مفید است.
کلام پایانی
در این مقاله نگاهی به آخرین دستاورد در حوزه رمزارز یعنی ییلد فارمینگ (Yield Farming) انداختیم.
پاسخ به این سوال که آیا ییلد فارمینگ میتواند انقلاب مالی غیر متمرکز به همراه داشته باشد بسیار دشوار است، چرا که امکان پیشبینی ظهور اپلیکیشنهای ایجاد شده روی این بستر در آینده غیرممکن است. با این وجود، پروتکلهای نقدینگی بدون نیاز به اعتماد به شخص ثالث و سایر محصولات دیفای، قطعا در اقتصاد رمزارزها و علوم کامپیوتر پیشتاز هستند.
بدون شک، بازارهای پولی دیفای میتوانند به ایجاد یک سیستم بازتر و در دسترستر برای هر فردی که به اینترنت متصل است، کمک کنند.